27/10/13

"Στίλερ", Max Frisch



Μου πήρε δέκα μέρες να τελειώσω το «Στίλερ» του Μαξ Φρις, τόσες ακριβώς όσες κλείνει σήμερα το νεογέννητο αγοράκι μου. Ένα βιβλίο εκπληκτικό, γεμάτο αλήθειες, ανατρεπτικό μέσα στην κανονικότητά του, μια πραγματεία για την ταυτότητα και τη λήθη, για τον εαυτό μας και τους άλλους, για τις σχέσεις και τη μοναξιά, την τρέλα, την αρρώστια, τον πόλεμο, τον θάνατο. Μια ολοκληρωμένη βουτιά στην ανθρώπινη ύπαρξη, συνειδητή και ασυνείδητη. Κλείνοντάς το, ένιωσα μια αίσθηση πληρότητας, μια γαλήνη έντονη που συνοδευόμενη από την μαλακή ανάσα ενός κοιμισμένου νεογέννητου στο διπλανό λίκνο με γέμισε απόγνωση και προσδοκία. Σπάνια είχα τη χαρά να νιώσω τόσο έντονα για ένα κείμενο.

Ένας άντρας συλλαμβάνεται στο τρένο καθώς διασχίζει τα Ελβετικά σύνορα. Οι αρχές αναγνωρίζουν στο πρόσωπό του έναν ήσσονος σημασίας γλύπτη, τον Στίλερ, που έξι χρόνια τώρα έχει εξαφανιστεί αφήνοντας την γυναίκα του ημιθανή από φυματίωση σε κάποιο σανατόριο του Νταβός και χωρίς να ενημερώσει τις Ελβετικές αρχές. Ο άντρας επιμένει πως πρόκειται για παρεξήγηση, δεν είναι αυτός ο Στίλερ, είναι ο Γουάιτ, ένας Αμερικανός πολίτης. Στην αντιπαράθεση με την γυναίκα του, τον συνήγορο, τους φίλους του, μπλέκονται οι ιστορίες του Γουάιτ που λέει πως είναι δολοφόνος, του Στίλερ όπως του τις διηγούνται (;) τα άτομα που στο πρόσωπό του αναγνωρίζουν τον άντρα, τον φίλο, τον εραστή τους. Στήριγμά του μοναχά ο εισαγγελέας, που θα γίνει φίλος του, που θα αποκαλυφθεί πως είναι ο σύζυγος της ερωμένης του Στίλερ, Σιμπίλε.

Ο φυλακισμένος άντρας, που ξέρει τόσες λεπτομέρειες για τον Στίλερ, αλλά συνεχίζει να υποστηρίζει πως δεν είναι ο Στίλερ, ξαναρχίζει τη σχέση με την αποθεραπευμένη αλλά πάντα ασθενική – αν και αιθέρια και εκπληκτικά όμορφα εύθραυστη- Γιούλικα, τη γυναίκα του. Μιλά διεξοδικά με την Σιμπίλε, την εκπληκτικής ομορφιάς ερωμένη του. Μπλέκεται στη ζωή την παλιά, αραδιάζει λεπτομέρειες για τους φόνους του ως Γουάιτ στον δεσμοφύλακά του, βροντοφωνάζει πως δεν είναι ο Στίλερ. Θα αρκούσε να το παραδεχτεί για να μην παραμείνει στη φυλακή, για να συνεχίσει με ελάχιστο κόστος τη ζωή του. Αντ’ αυτού υποστηρίζει πως έχει σκοτώσει 5 ανθρώπους.

Το θέμα της ταυτότητας είναι το προφανές. Όλα τα άλλα έπονται, λέγονται, κάποια μένουν ανείπωτα αλλά αιωρούνται. Η ασθένεια της Γιούλικα, η αρρωστημένη σχέση τους, η εγγενής αποτυχία κάθε γάμου, η υγεία της Σιμπίλε και η αγάπη τους, η αποτυχία του Στίλερ στον πόλεμο, τον έρωτα και την τέχνη, η απόγνωση για την έλλειψη των συναισθημάτων αλλά στην τελική ανάλυση η έκρηξή τους, η μητρότητα και η ακληρία, η δύναμη και η αδυναμία. Το σπάσιμο της ανθρώπινης ζωής. Η ανικανότητα να ξεφύγουμε από το παρελθόν ακόμα κι αν αποφασίσουμε να εφεύρουμε ένα τελείως διαφορετικό για τον εαυτό μας.

Ο Στίλερ είναι ένα πλάσμα βαθιά εγωκεντρικό, που παρ' όλη την αποξένωσή του δεν μπορεί να προσδιοριστεί παρά μόνον μέσα από τους άλλους, ένας ήρωας που στις "Σημειώσεις από τη φυλακή" επιλέγει να μιλά για τον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο κι όμως δεν μπορεί να φτάσει στην αυτογνωσία. Δεν αρκεί να αρνηθείς τον εαυτό σου για να είσαι ελεύθερος. Πρέπει να φτάσεις στο σημείο να αναγνωρίσεις τον εαυτό σου. 

"Είναι δύσκολο να μην κουραστείς απέναντι στον κόσμο, απέναντι στην πλειοψηφία του, την οποία οφείλω να παραδεχτώ. Είναι δύσκολο να γνωρίζεις μόνος σου και χωρίς μάρτυρες αυτό που πιστεύεις ότι βίωσες στις μοναχικές στιγμές σου, δύσκολο να κουβαλώ μια γνώση που δεν μπορώ πλέον να αποδείξω ή απλώς να πω. Ξέρω πως δεν είμαι ο εξαφανισμένος Στίλερ. Και δεν υπήρξα ποτέ αυτός. Το ορκίζομαι, αν και δεν γνωρίζω ποιός τελικά είμαι. Ίσως είμαι κανένας. Ακόμα κι αν μου το αποδείξουν με αδιάσειστα στοιχεία ότι από όλους τους ανθρώπους που έχει καταγραφεί η γέννησή τους αυτή τη στιγμή λείπει μόνο ένας, δηλαδή  ο Στίλερ, κι ότι εγώ δεν είμαι καθόλου σε αυτόν τον κόσμο αν δεν είμαι ο Στίλερ, εγώ θα συνεχίσω να το αρνούμαι. Γιατί δε σταματούν! Η συμπεριφορά μου είναι γελοία, το ξέρω, η κατάστασή μου γίνεται αστήρικτη πλέον. Αλλά δεν είμαι ο άντρας που ψάχνουν και αυτή τη βεβαιότητα, τη μοναδική μου, δεν πρόκειται να την εγκαταλείψω." 

Δεν θα πω άλλα. Πιστεύω πως η αργή ανάγνωση που επιβάλλει το κείμενο αξίζει τον κόπο, πως είναι ένα μυθιστόρημα από αυτά που μένουν στη μνήμη για καιρό, ίσως και χρόνια μετά την ανάγνωση, που έχει κανείς την αίσθηση πως τα είχε πάντοτε μέσα του και πως μόλις τώρα τα ανακάλυψε. Με λίγα λόγια, πρόκειται για ένα αριστούργημα.
  


«Στίλερ», Μαξ Φρις, μετ. Αρετή Κοντογιώργη, εκδ. Κέδρος, 2008. σελ. 491

14 σχόλια:

  1. Ανώνυμος27/10/13, 7:26 μ.μ.

    Για το ότι πρόκειται για ένα εκπληκτικό βιβλίο, δεν υπάρχει αμφιβολία.
    Επίσης εκπληκτικό είναι το ότι διαλέξατε το συγκεκριμένο γι' αυτές τις ιδιαίτερες μέρες.
    Άγνωστες οι βουλές των ανθρώπων, αν σκεφτείτε ότι εγώ διάβαζα την "Πλατιά θάλασσα των Σαργασσών" πριν γεννήσω. Η εβδομάδα του μαιευτηρίου ήταν πολύ ...πονετική, τόσο που δεν μπορούσα καλά-καλά να βολευτώ, όχι να διαβάσω.

    Να σας ζήσει το μωράκι και να είναι τυχερό (με όσα αυτό συνεπάγεται). Να είστε όλοι καλά να το χαίρεστε.

    ΥΓ. Το ιστορικό της εγκυμοσύνης σας με συγκίνησε. Πολύ.

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτό το "πονετικό" δεν το έχω ξεπεράσει πλήρως ακόμα, αν και τώρα πια δεν περπατάω σκυφτή από τον πόνο (μην φανταστείτε, από χθες...). Για αυτό μου πήρε τόσον καιρό να διαβάσω το βιβλίο.

      Ευχαριστώ πολύ πολύ για τις ευχές. Νομίζω πως κάθε γυναίκα έχει κάτι πολύ συγκινητικό να διηγηθεί για την κάθε της εγκυμοσύνη. Είναι κορυφαία στιγμή της ανθρώπινης ύπαρξης η γέννα.

      Υ. Γ. 42 Είμαι κι εγώ, αλλά είστε κι εσείς... Το πάθος δεν κρύβεται ούτε στα μαιευτήρια.

      Διαγραφή
  2. Πνέει αέρας ανανέωσης και στο μπλογκ, απ' ό,τι διακρίνω. Πολύ καλύτερη αυτή η γραμματοσειρά! Και τα καλλιγραφικά στις αγγλικές λέξεις, δίνουν ένα ξεχωριστό τατς, μια εσάνς επιστολογραφίας!

    Θέλω από καιρό να γράψω ένα σχόλιο για την κ.κ. και βρίσκω εδώ την αφορμή και τα σωστά (ελπίζω) λόγια έτσι ώστε να μην παρεξηγηθώ. Τα σχόλιά της είναι όμορφα, ουσιώδη και περιορισμένων εμφανίσεων, με επακόλουθο να σου δημιουργούν μια ανυπομονησία, που διαλύεται όταν εκείνα κάνουν την εμφάνισή τους. Εκείνο όμως που νομίζω ότι τα κάνει ξεχωριστά, είναι ο πληθυντικός και δη, η ιδιότυπη χρήση του.

    Δεν συμπαθώ πολύ τον πληθυντικό και τον χρησιμοποιώ σε πολύ λίγες περιπτώσεις, εκεί που το ένστικτό μου με προειδοποιεί ότι η έλλειψή του θα δυσχέραινε τις καταστάσεις. Γενικά, πιστεύω ότι τα "προτερήματα" του πληθυντικού μπορεί να τα ενσωματώσει επαρκώς και ο ενικός.

    Στην περίπτωση της κ.κ. όμως, ο πληθυντικός που χρησιμοποιεί, μου φαντάζει τεχνητός και προσποιητός (απαλλάσσω αυτές τις λέξεις από οποιοδήποτε αρνητικό φορτίο), μια προέκταση της μάσκας που χρησιμοποιεί στην διαδικτυακή επικοινωνία. Ένα χαρακτηριστικό σημάδι σαν μια ελιά στο εσωτερικό του αγκώνα! Αν κρίνω από τις απαντήσεις σου, Κατερίνα, ίσως είναι μια ιδιόλεκτος που χρησιμοποιείτε μεταξύ σας. Δεν ξέρω τίποτα για την κ.κ. για να μπορώ να δικαιολογήσω την χρήση πληθυντικού (ηλικία ή ό,τι άλλο θα "νομιμοποιούσε" την χρήση του). Καταλαβαίνω όμως, ότι ο πληθυντικός της είναι κεντημένος με λεπτές κλωστές ειρωνείας και αυτό κάνει μερικές φράσεις να διαβάζονται εξαιρετικά!

    Πολύ φτωχά τα λόγια μου για περιγράψουν την ευφροσύνη που μου προκαλεί ένας πληθυντικός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Α, η κ.κ. μας σχολιάζει σε όλα τα βιβλιομπλογκ σε αυτόν τον αξιολάτρευτο πληθυντικό, όχι μόνον εδώ. Κι εμένα μου αρέσει ο τρόπος της πολύ. Α, και φυσικά το γεγονός πως έχει διαβάσει σχεδόν τα πάντα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος28/10/13, 10:16 μ.μ.

    @ Μαραμπού:

    Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, αν και το στιλ(;) μου εύκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αρνητικός τρόπος να τραβήξω την προσοχή σας. Σεις είπατε όμως εκ προοιμίου ότι εκφράζετε καλοπροαίρετα τις σκέψεις σας. Συνεπώς, δεν έχω κανένα λόγο να αμφιβάλλω, μιας και παίρνω τα λόγια σας τοις μετρητοίς.

    Λοιπόν, θέλω να σας πω ότι είμαι άνθρωπος του ενικού αριθμού. Επειδή όμως μπήκα από το πουθενά σε κάποια μπλογκ, που ευγενώς μου πρόσφεραν βήμα σχολιασμού, χωρίς να με ξέρουν, καθώς η περσόνα μου δεν είναι ιδιαίτερα διακριτή, εξαρχής θεώρησα ότι καλό είναι για όλους μας να κρατάω τις αποστάσεις, με όση ευγένεια μπορώ να διαθέσω. Κι επειδή έχω φάει την αγένεια και τη χοντράδα με το κουτάλι στον επαγγελματικό μου χώρο αλλά και σε ευρύτερους, δεν ξέρω άλλο τρόπο να το κάνω.

    Έπειτα, όπου μου ζητήθηκε ο ενικός, απεταξάμην μετά χαράς τον πληθυντικό.
    (Η οικοδέσποινα μου είναι λίαν συμπαθής, ευγενής και φιλική μαζί μου, όπως και γενικά με τους επισκέπτες της και δεν υπονοώ τίποτα περισσότερο από όσα λέω, ελπίζοντας ότι είμαι εντελώς σαφής. Δεν θέλω μόνο να μάθει, πόσο τη ζηλεύω για τους ρυθμούς που διαβάζει.)

    Επίσης, σε καμιά περίπτωση δεν θα ήθελα να θεωρηθεί ότι υπάρχει υποψία ειρωνείας στα λόγια μου, γιατί η ειρωνεία είναι ό,τι απεχθάνομαι στη ζωή μου. Εκτός αν εννοείτε τη ...σωκρατική ειρωνεία ή, στην περίπτωσή μου, μιας μορφής χιούμορ.

    Τώρα, η κατακλείδα σας "Πολύ φτωχά τα λόγια μου για περιγράψουν την ευφροσύνη που μου προκαλεί ένας πληθυντικός", μήπως αναιρεί όσα προαναφέρατε; Ή τα επικυρώνει;
    Α, και τι εννοείτε με τη φράση "ιδιότυπη χρήση του Πληθυντικού";


    ΥΓ. Μα εσείς γράψατε δοκίμιο για τη χρήση του Πληθυντικού στη γραφή μου...
    Πολλά ευχαριστώ! (Πλίιζ, μη με "περιλάβετε" με την άνεση που σας χαρακτηρίζει, που επιμένω στον πληθυντικό!)

    @Κατερίνα Μαλακατέ:

    Πολύ θα ήθελα, ως διά μαγείας, να έχω διαβάσει σχεδόν τα πάντα, για να έχετε κι εσείς δίκιο να το λέτε!
    Κι ας είμαι γραφική.
    Σας ευχαριστώ πολύ. Για όλα. Με κάνετε και ...κοκκινίζω!!

    ΥΓ. Κι εμένα μου αρέσει πολύ η νέα γραμματοσειρά και τη χρησιμοποιώ συχνά!

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν σας ζήτησα τον ενικό γιατί ομολογώ πως απολαμβάνω εξαιρετικά τούτο τον πληθυντικό οικειότητας μεταξύ μας. Δεν έχει να κάνει φυσικά με το ότι δεν είναι διακριτή η περσόνα σας. Φυσικά και είναι, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Είναι διακριτή και αγαπητή και νομίζω καλοδεχούμενη πάντα από όλα τα βιβλιοιστολόγια, όπως όλοι οι σχολιαστές με χιούμορ και τακτ, γνώση και αγάπη.

      Διαγραφή
    2. Σιγά μην απολογηθείτε κιόλας για ό,τι επιλέγετε... Τι λέτε τώρα...
      Κάντε, όπως νιώθετε...
      Απλά, μιας και το 'φερε η κουβέντα, είπαμε δυο(;) λόγια παραπάνω, για την ιστορία του πράγματος, με αφορμή το σχόλιο του Μαραμπού.

      Κρατάω τα καλά σας λόγια, λαμβάνοντας υπόψη μου ότι σήμερα συνήθως οι άλλοι δύσκολα λένε καλή κουβέντα. Και σας ευχαριστώ και πάλι.
      Έτσι κι αλλιώς, επικοινωνούμε μεταξύ μας και με το ένστικτο, πέρα από τις λέξεις. Κι αν δεν με ξεγελάει το ένστικτό μου, Σκορπιός - και ...σκόρπια!- ούσα, νομίζω ότι μια χαρά συνεννοούμαστε.

      κ.κ.

      Διαγραφή
    3. Μάλλον σας ξεγέλασα. Είμαι -παραδόξως για την ανεμελιά μου ως προς την τάξη- Παρθένος.

      Διαγραφή
  5. Όταν έγραφα παραπάνω για τις ειρωνικές αποχρώσεις που έχει ο λόγος σας, εννοούσα σίγουρα, μιας μορφής χιούμορ, όπως επισημάνατε και σεις. Θεωρώ ότι η ειρωνεία είναι ένα καλά επεξεργασμένο και εκλεπτυσμένο χιούμορ -- μια οξεία ενεργητική παρατήρηση και ενδοσκόπηση και όχι, μια παθητική πικρόχολη σαπουνόφουσκα που θα ταξιδέψει μερικά εκατοστά πάνω από το στόμα, πριν σκάσει δύσοσμη και αφρώδης. Η ειρωνεία καταφέρνει να εξευγενίζει αλλά όχι απαραίτητα με ευγενικό τρόπο! Αν έτυχε και διαβάσατε κάποια περασμένα σχόλιά μου, ίσως θα διαπιστώσατε τα ελλείμματα ευγενείας από μέρους μου, για τα οποία όμως δεν ευθυνόμουν μόνο εγώ! (Αν με την λέξη "περιλάβετε" του υστερόγραφου, φοβάστε μια παρόμοια αντιμετώπιση, καθησυχάστε τους φόβους σας, υπόσχομαι να μην παρεκτραπώ). Είμαι λάτρης του Διογένη του Κυνικού (και των απογόνων του: Ουάιλντ, Μπήρς, Τουέην, Λιχτενμπεργκ, Μπερνχαρντ, Στερν, Ροίδης, Σκαρίμπας) και συχνά αναρωτιέμαι, τι σόι κυνικός θα ήταν αν έμενε αδιάφορος και υπέμενε καρτερικά τις προκαταλήψεις και τις ηλιθιότητες της εποχής του; Τότε δεν θα ήταν κυνικός αλλά στωικός, δεν νομίζετε;

    Σχετικά με την αγένεια σε επαγγελματικούς και μη χώρους, αυτή θα την χαρακτήριζα ως κακοήθεια, κακία, πικροχολίαση κτλ -- ουδεμία σχέση έχει με πρόσωπα και καταστάσεις της πραγματικής και καθαρόαιμης ειρωνείας! Όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για ζήτημα οπτικής θέασης και συγκαταλέγεται μεταξύ των δυσεπίλυτων αιώνιων ερωτημάτων, αν δηλαδή, η αιώνια ζωή προηγείται ή έπεται του θανάτου!

    "Η ιδιότυπη χρήση του πληθυντικού" έχει να κάνει περισσότερο με το ύφος της γραφής, μια μικρή μετατόπιση των λέξεων, δύο επίθετα παραπάνω, μια τελεία λιγότερη, ό,τι τέλος πάντων είναι αυτά που μπορούν να γοητεύσουν έναν αναγνώστη. Ο πληθυντικός, παρά την "ντροπαλή" φήμη που τον ακολουθεί, σε σας αποδείχθηκε αφοπλιστικότατος! Θα μου άρεσε να διαβάσω ένα διήγημα γραμμένο σε αυτό το ύφος -- τώρα, το πρόσχημα, για να γραφεί μια ιστορία στον πληθυντικό, θα πρέπει να το βρείτε μόνη σας.


    Υ.Γ. Μετά από όλα τα παραπάνω, δεν νομίζω να θεωρήσατε την χρήση του πληθυντικού από την μεριά μου, ως ένδειξη κατάφωρης ειρωνείας απέναντί σας. Απλώς, με παρασύρατε ειλικρινώς! Σαν να κατάλαβα και μάλιστα, κατάφερα να ψελλίσω μερικές φράσεις σε μιαν γλώσσα "ξένη" προς εμένα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος29/10/13, 5:05 μ.μ.

    Μου δίνετε πολλά "πατήματα" για να σας απαντήσω, που πιθανόν κάνουν το σχόλιό μου μακρυσκελές (πάλι) -αν και δεν θέλω να καταχρώμαι τον (ιδιωτικό) χώρο του μπλογκ.

    Καταλαβαίνω τι μου λέτε, (μάλλον τι μου γράφετε, αφού δεν μπορώ να δω το ύφος σας- ούτε κι εσείς το δικό μου). Χαμογελάω, πάντως, γιατί γουστάρω...

    Όλα τα περί ειρωνείας και τα περί αγένειας δεν μου είναι άγνωστα, τουναντίον τα βρίσκω πολύ ανθρώπινα. Άλλωστε, παρουσιάζονται σε πολλές εκδοχές. Στην άπω νεότητά μου λάτρευα τους Κυνικούς. Η όποια ωριμότητα έχει έρθει με τα χρόνια, με έχει κάνει μάλλον στωική, αφού προσπαθώ να θέσω τον εαυτό μου σε αρμονία με το Σύμπαν
    (Είμαι κι εγώ
    μια μικρή λεπτομέρεια
    μέσα στην τραγική
    ιστορία του σύμπαντος. ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ)
    και να παραβλέπω, εν γνώσει μου πάντα, πράγματα που παλιά "δεν άφηνα να πέσουν κάτω", με μια ανεξήγητη επιείκεια -για το χαρακτήρα μου- (κατά τη γνώμη της νεαρής κόρης μου).

    Σωστά το προσέξατε. Ο πληθυντικός είναι μάλλον το πρόσχημα της γραφής. Χρόνια τώρα, έχω γράψει ...βιβλία ολόκληρα σε σημειώσεις, ημερολόγια, επιστολές, μέιλ (όχι στον πληθυντικό, βέβαια), για να ακουμπήσω κάπου τη μανία (πάθος;) μου με τις λέξεις (και τη γλώσσα γενικότερα), την εσωτερική ανάγκη, που μου καίει τα σωθικά από παιδί, να εκφραστώ, ντε και καλά, μέσα από τη γραφή.
    Νομίζω όμως ότι μου ταιριάζουν οι στίχοι του Κώστα Μόντη:

    Δεν είχες τίποτα να πεις, κύριε.
    Γιατί ηνώχλησες τις λέξεις,
    γιατί τις ηνώχλησες;

    Ας μείνει και κάποιος να διαβάζει λοιπόν... (Θέμα οπτικής θέασης και αυτό.)

    Ομολογουμένως, έχει μεγάλο ενδιαφέρον η συζήτηση μαζί σας και ο πειρασμός να απαντήσω εφ' όλης της ύλης είναι μεγάλος. Με άλλα λόγια, σας βρίσκω πολύ ενδιαφέροντα. Παρακαλώ, να μη θεωρηθεί ως φιλοφρόνηση, αλλά ως απλή επιβεβαίωση αυτού που και πριν μου απευθυνθείτε πίστευα.

    ΥΓ. Τελικά, σας πάει (και) ο πληθυντικός. Έχει τη γοητεία του...

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Νομίζω αυτή είναι η σωστή σειρά, πρώτα κυνικός και ύστερα στωικός και κάπου στα ενδιάμεσα και λίγο επικούρειος. Η αντίστροφη σειρά θα ήταν, αν μη τι άλλο, αντιαισθητική. Βέβαια, οι έννοιες αυτές έχουν πλέον περιοριστεί αλλόκοτα και έτσι, κυνικός και στωικός (ο οποίος ενίοτε γράφεται και με την άλλη εννοιολογικά συγγενή λέξη που αρχίζει από "μ") αντιμάχονται μεταξύ τους για το βραβείο της κατάντιας. Βλέπουμε, παραδείγματος χάριν, κάποιους κυνικούς μεσήλικες πολιτικούς να συμβουλεύουν νεαρότατους στωικούς ανθρώπους. Άθλιο θέαμα!

    Στωικοί συγγραφείς (τι κακό και τούτο να τα αναγάγω όλα σε λογοτεχνία!) υπήρξαν, νομίζω, ο Κάφκα, ο Πόε, ο Πεσσόα, τους οποίους αγάπησα από πολύ νωρίς παίρνοντας μια πρώτη γεύση για το τι θα επακολουθήσει όταν επέλθει η ωριμότητα.

    Σχετικά με τους όμορφους στίχους του Κώστα Μόντη, παιδί των λέξεων όπως και σεις, είμαι και γω. Λίγο ατίθασο μόνο, που δεν στρώνεται να κάνει τα "μαθήματά" του -- έτσι, στο τέλος κάθε άπρακτης δημιουργικά μέρας, παραλλάσσω τους παραπάνω στίχους (τους οποίους, παρεμπιπτόντως, πρώτη φορά βλέπω στην ζωή μου αλλά μάλλον γνώριζα ήδη από καιρό), μονολογώντας:

    Έχεις τόσα πολλά να πεις, κύριε
    Γιατί δεν ενοχλείς τις λέξεις;
    Γιατί δεν τις ενοχλείς;

    Τι να φταίει άραγε για αυτά μου τα μουρμουρητά; Η άγουρη στωικότητά μου ή η παραγινωμένη κυνικότητά μου;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος29/10/13, 8:24 μ.μ.

    Μάλλον δεν ήμουν σαφής.
    Σκορπιός (και ...σκόρπια!) εγώ, Παρθένος εσείς (με δυο παιδιά -καλά, δε ...ντρέπεστε), αν εξαιρέσουμε τον Οφιούχο, μας χωρίζει ένα ...ζώδιο δρόμος.

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν και οι αποχρώσεις των ζωδίων εν πολλοίς μου διαφεύγουν, αυτό είναι καλό. Ε; :)

      Διαγραφή
  9. Ανώνυμος29/10/13, 8:26 μ.μ.




    Η απάντηση υπάρχει κάπου μέσα σας. Μόνο εσείς την ξέρετε.

    ΄Οσο για τον Κάφκα, ήταν κεραυνός και για τα δικά μου διαβάσματα πολύ νωρίς. Στα 20 μου διάβασα τη "Δίκη", που, όπως και "Ο ξένος" (και κάποια άλλα), δεν έμοιαζε με τίποτα από όσα είχα διαβάσει μέχρι τότε. Επιπλέον, αναποδογύρισε ο κόσμος μου. Για καλό. Μετά, δεν γινόταν να κάνω πίσω.

    Τον δρόμο τον ανοίγεις περπατώντας, λένε φιλοσοφημένα οι Χαΐνηδες.
    Το εύχομαι και σε σας.

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή