17/11/17

Το χρυσό κατοστάρι



Αναρωτιέμαι μερικές φορές για αυτόν τον τόσο μικρό κύκλο των βιβλιόφιλων, για το πώς τόσο λίγοι άνθρωποι στηρίζουμε αυτή την αγορά βιβλίων, που δεν συρρικνώνεται, κάθε άλλο, κάθε χρόνο τα βιβλία που βγαίνουν – μεταφράσεις και πρωτότυπα- ολοένα γίνονται περισσότερα, καινούργιοι οίκοι ανοίγουν, μικροί αλλά βιώσιμοι. Αν και τα βιβλιοπωλεία κλείνουν σωρηδόν, το ένα μετά το άλλο. 

Αναρωτιέμαι πόσα βιβλία μπορούμε να διαβάσουμε, με ποια κριτήρια βγαίνουν όλοι αυτοί οι τίτλοι, τι σκοπιμότητα έχουν. Εγώ είμαι μάλλον συστηματική αναγνώστρια, όμως δεν μπορώ να ανταποκριθώ στην πρόσφατη παραγωγή, πάρα πολλά βιβλία που θα ήθελα να διαβάσω τελικά δεν τα προλαβαίνω, κι έπειτα έρχεται μια χιονοστιβάδα από νέα βιβλία. Και μένω συνεχώς ανικανοποίητη. 

Ώρες ώρες νιώθω πως αυτή η ατελείωτη παραγωγή με κάνει να μη μπορώ να ανασάνω, δεν μου δίνει χρόνο να διαβάσω κανένα παλιότερο αριστούργημα (ένα στα δέκα βιβλία που διαβάζεις πρέπει να είναι κλασικό, λέει ο χρυσός κανόνας του Ναυτίλου). Από την άλλη, όποτε επιχειρώ να απαγκιστρωθώ, να μην είμαι ενημερωμένη, να μην κρατάω ατελείωτες λίστες, είτε στο μυαλό είτε στα τεφτέρια μου, νιώθω λειψή, πως κάτι χάνω, πως εκεί μέσα θα μπορούσε να κρύβεται εκείνο το βιβλίο που θα αλλάξει τον κόσμο μου.

Αναλώνομαι. Μερικές φορές καταναλώνω. Άλλες φορές μπαίνω στο παιχνίδι, ακολουθώ τα γούστα των άλλων, λέω «μπας και, δεν κατάλαβα καλά, μήπως πρόκειται για αριστούργημα κι εγώ δεν έχω τα απαραίτητα εφόδια». Με πιέζουν όλες αυτές οι πάντα θετικές κριτικές, ένα κομψοτέχνημα από δω, μια αριστουργηματική αφήγηση από κει, ο Ολλανδός Προυστ, ο Ρώσος Τζόυς, ο Έλληνας Φώκνερ. Με εκνευρίζουν τα λόγια χωρίς αντίκρισμα. 

Δεν μιλάω καν για την Ελληνική παραγωγή. Εκεί τα πράγματα έχουν ξεφύγει. Αλλά για εκεί, με κάποιον τρόπο έχω ακόμα ένστικτο. Είναι και εμφανής ο τρόπος που βγήκε το κάθε βιβλίο, ξέρεις ποιο είναι αυτοέκδοση, ποιο όχι. 

Με πιέζει η ροή της πληροφορίας, το ατελείωτο αυτό γαϊτανάκι. Κι έπειτα, τα βιβλία, αφού βγουν διθυραμβικά στους πάγκους ως αριστουργηματικά και στις βιτρίνες, και πουλήσουν, ό,τι πουλήσουν το πρώτο εξάμηνο, αποσύρονται σα γέροι συνταξιούχοι, μας γυρίζουν τις ράχες, εξαντλούνται, πολτοποιούνται, ξεχνιούνται. Μα τα βιβλία δεν είναι ραπανάκια να σαπίσουν. Τα βιβλία δεν είναι φάρμακα να είναι σε έλλειψη και να πάρεις το γενόσημο, τα βιβλία δεν είναι προϊόν άμεσης ανάγκης, ούτε ευπαθές. Τα βιβλία θα έπρεπε να είναι δρομείς μεγάλων αποστάσεων και αντοχής. Αλλά προφανώς όλοι ποντάρουν στο χρυσό κατοστάρι.








                                                                 Κατερίνα Μαλακατέ


12 σχόλια:

  1. Βυθισμένη στις παράδοξες ιστορίες "Καϊντάν" του Λευκάδιου Χερν σας χαιρετώ. Τα 50+ αδιάβαστα σάς στέλνουν επίσης περήφανο χαιρετισμό (όπως ...ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα).

    Μάλλον χρειάζονται αυστηρότερα κριτήρια για τα διαβάσματά μας, σκέφτομαι.
    Οι εμμονές τύπου "θέλω να τα ξέρω όλα", [άρα, να έχω όλες τις πληροφορίες] μήπως καταλήγουν σ' ένα αναγνωστικό κομφούζιο;

    Book-book, μπουκ-ώσαμε.☺

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μπουκ-ώσαμε ναι. Αν και τόσα χρόνια συνήθεια, δεν μπορούμε να κάνουμε κι αλλιώς.

      Διαγραφή
  2. Και κάπως έτσι, μέσα στις συνθήκες που περιγραφεις, εγώ που πάντα, μόλις τελείωνα ένα βιβλίο το ξαναρχιζα αμέσως για ένα δευτερο πιο αργό και απολαυστικό διαβασμα, έφτασα να έχω πλάι στη στοίβα με τα αδιάβαστα και μιαν άλλη με τα μισοδιαβασμένα ή αλλα να τα έχω διαβασει τοσο γρήγορα που δε τα θυμάμαι καν. Είναι εκείνα που παρασύρθηκα και τα πήρα είτε απο διθυραμβικές κριτικές (πχ σε μεγαλες εφημερίδες...)ή εντελώς παρορμητικά επειδη πχ μου άρεσε το εξωφυλλο.
    Πλέον χρειαζονται φίλτρα: αγοραζουμε τα κλασικά και τη νεα σοδιά την αφήνουμε λιγακι να σιτεψει, για να δουμε τι θα υπάρχει μετα από 3 ή 6 μηνες. Εκτός κι αν είναι ο αγαπημένος μας συγγραφέας, τότε αλλάζει...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, ίσως θα πρέπει να μπει ένα κριτήριο, να αφήνουμε τα βιβλία να κατασταλάζουν μέσα μας κάπως.

      Διαγραφή
    2. Ακομα πιο εντονο το book ωσαμε,και πιο δυσκολο το ξεκαθαρισμα οταν εργαζεσαι σε βιβλιοπωλειο,πολλες οι παραμετροι

      Διαγραφή
  3. Ανώνυμος17/11/17, 5:07 μ.μ.

    Είπες ακριβώς όσα σκέπτομαι πάρα πολύ συχνά. Και διαβάζω αρκετά λιγότερο από εσένα, από 12 μέχρι 18 βιβλία ετησίως είτε γιατί δεν έχω χρόνο είτε γιατί θέλεω να αφήνω το μυαλό μου να καθαρίζει πριν πάω σε κάτι άλλο. Όμως η αγωνία που με πιάνει όταν κοιτάζω τα αγορασμένα και αδιάβαστα (πάντα μια δεκάδα σίγουρα) δεν παλεύεται. Και χειροτερεύει όταν μπαίνω στις λίστες με τα επιθυμητά που ακόμα δεν αγόρασα. Τρέλλα...Και βέβαια αν και κοντεύω τα 50 λείπουν και κάποια κλασσικά... Και φυσικά θέλω να μη μείνω και τελείως πίσω σε κάποια μεταμοντέρνα που μου αρέσουν... Και όλο και κανένα αστυνομικό που είναι και καλή λογοτεχνία ταυτόχρονα πέφτει μπροστά μου... Και κάποια στιγμή θα θυμηθώ ότι το παραέριξα στους ισπανόφωνους και τους αγγλόφωνους οπότε έχουν σειρά άλλοι σπουδαίοι...Πραγματικό κομφούζιο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος18/11/17, 11:06 π.μ.

    Συμφωνώ μαζί σου Κατερίνα! Εμένα με αγχωνουν πολύ τα εξαντλημένα με αποτέλεσμα να αγοράζω ο,τι με ενδιαφέρει άμεσα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα άπειρα αδιαβαστα, συνεχώς καινούργια και επιπρόσθετο άγχος επειδή δεν προλαβαίνω να διαβάσω όσα\αυτα που θελω και συνεχώς κάποιο καινούργιο με προκαλει! Αλλά τα εξαντλημένα με στενοχωρουν δηλαδη εμείς που ηλικιακά δεν ταιριασαμε με τα βιβλια όταν κυκλοφόρησαν όταν έρχεται η ωρα μας να τα διαβάσουμε δεν μπορούμε...
    Ελιζα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Παθαίνω ακριβώς το ίδιο. Κι αν είναι το πρωτότυπο στα αγγλικά, παρηγοριέμαι. Αν δεν είναι όμως;

      Διαγραφή
  5. Καλημέρα. Βλέπω, εκτός από την πλατιά συνυπογραφή που έβαλα στο περιεχόμενο της ανάρτησης, συμφωνώ και με όλους που άφησαν τα σχόλιά τους εδώ.
    Παγιδευμένοι από το πάθος μού φαινόμαστε, σαν τις μύγες στο μπουκάλι, οικεία θελήσει μπήκαμε στον εθιστικό χώρο της ανάγνωσης κι αυτή, η απείρων διαστάσεων κι η άνευ ορίων, μας ξεπερνάει εμάς τους θνητούς και τους πεπερασμένους:-) Δοκιμάζουμε πρωτότυπες τεχνικές αντιμετώπισης, καμιά δεν ευδοκιμεί, αδιάβαστοι σωροί, ανικανοποίητοι πόθοι, βιαστικές ή ακυρωμένες συναντήσεις με βιβλία, πανικός, ικεσίες στο χρόνο, αλλά ο εθισμός εθισμός. Λοιπόν, ψηλά το κεφάλι! Ψηλά το φρόνημα! (Η εκδοτική παραγωγή, άλλωστε, αυτό ζητάει από μας. Κι εμείς, όσο και να παραξενευόμαστε για τις ταχύτητες και τις ποσότητές της, διψάμε για καινούρια εξώφυλλα,εκδόσεις, έργα) (Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θ' αλλάξει ποτέ: :-) )

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Διαβάζω από 3 έως 5 βιβλία τον μήνα, αλλά αγοράζω πολύ περισσότερα ίσως 8 με δέκα, θεωρώ πως η λίστα με τα αδιάβαστα όλο θα μεγαλώνει και αυτό μου φαίνεται φυσιολογικό. Ουσιαστικά αυτό που κάνω είναι να αγοράζω κάποια βιβλία για να επιλέγω από αυτά ποιο θα διαβάσω, περιμένοντας την τυχαία συνάντηση με αυτό το βιβλίο που θα με γεμίσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή