Είχα αγοράσει εδώ και καιρό την «Καλή τρομοκράτισσα» της Ντόρις Λέσινγκ, αλλά για κάποιο λόγο όλο παρέμενε στα αδιάβαστα. Κακώς. Είναι ίσως για το πιο δυνατό βιβλίο της – μετά το Χρυσό Σημειωματάριο- που έχω διαβάσει. Πρόκειται ταυτόχρονα για ένα πολιτικό αφήγημα, μια ανθρώπινη ιστορία και μια λοξή ματιά στη θέση της γυναίκας στα 80’s.
Η Άλις -πολύ μου άρεσε ο συνειρμός με την Αλίκη στην χώρα των θαυμάτων- είναι μια 36χρονη απόφοιτος Πανεπιστημίου που για πολλά χρόνια αρνείται να βρει δουλειά, ζει από το ένα κατειλημμένο σπίτι στο άλλο, είναι ερωτευμένη με τον ομοφυλόφιλο Τζάσπερ και δέχεται τα ψίχουλα της αγάπης του ενώ οραματίζεται πως θα αλλάξει τον κόσμο με έναν συγκεχυμένο και κάπως αφελή τρόπο.
Η Άλις και ο Τζάσπερ μετακομίζουν στο νούμερο 43, ένα σπίτι που το Συμβούλιο προορίζει για κατεδάφιση κι έχει καταλάβει μια ομάδα ετερόκλητων ατόμων. Ο Μπερτ θέλει να συνεννοηθεί με τον IRA για να αναλάβουν δράση, αλλά ενδιαφέρεται μάλλον περισσότερο για τα γκομενικά του. Η Φείε και η Ρομπέρτα είναι ένα ζευγάρι λεσβιών που φαίνονται πολύ δυναμικές και ταυτόχρονα κατεστραμμένες και αλλοπρόσαλλες. Ο Τζιμ ένας έγχρωμος που έχει προβλήματα με τον νόμο. Η Άλις κατά την προσφιλή της συνήθεια θα ανασκουμπωθεί να φτιάξει το σπίτι, να ξαναφέρει το ηλεκτρικό και το νερό, να το γλιτώσει από την κατεδάφιση, να μαγειρέψει φαγητό για όλους, να τους γιατροπορέψει και να τους προστατεύσει. Η λατρεία της για τον Τζάσπερ φτάνει σε ακραία επίπεδα, ανέχεται να την κλέβει, να την παρατάει, να την αγνοεί, και σε αντάλλαγμα παίρνει ελάχιστες στιγμές.
Το βιβλίο είναι γραμμένο σε τρίτο πρόσωπο, πάντα όμως από την πλευρά της Άλις. Η «καλή» τρομοκράτισσα είναι ταυτόχρονα μια μητρική φιγούρα- φροντίζει όλους αυτούς που δεν τους ξέρει- αλλά κι ένα κακομαθημένο παιδί- κλέβει από τους γονείς της, τους καταστρέφει, τους απεχθάνεται και τους αγαπά παθολογικά. Η «καλή» τρομοκράτισσα δεν καταλαβαίνει καλά τα ιδεολογικά, αλλά μπλέκεται χωρίς να το καταλάβει στην τρομοκρατία, ακολουθεί τους άντρες- ειδικά τον Τζάσπερ- σε μια ιδιόμορφη πατριαρχία που μοιάζει φαύλος κύκλος. Αποζητά την αποδοχή και φοβάται τόσο την απόρριψη που δεν μπορείς να μην νιώσεις οίκτο∙ εγώ το προχώρησα ένα βήμα παραπέρα και ταυτίστηκα μαζί της σε αυτό το σημείο. Όμως παραδόξως δέχεται να σκοτωθούν άνθρωποι, να κλέψει και να εξαπατήσει.
Το μυθιστόρημα είναι γραμμένο στα μέσα της δεκαετίας του '80, αλλά έχω την αίσθηση πως αν κάποιος έγραφε την ιστορία της τρομοκρατίας στην Ελλάδα κάπως έτσι θα έμοιαζε, ερασιτεχνική, αφελής, συναισθηματικά φορτισμένη και μαζί φονική. Η Ντόρις Λέσινγκ ενδιαφερόταν πάντα για τα πολιτικά αλλά και τα φεμινιστικά θέματα. «Η καλή τρομοκράτισσα» παρόλο που πραγματεύεται ακριβώς αυτά, είναι κι ένα βιβλίο σημαντικό από λογοτεχνική άποψη. Η κεντρική ηρωίδα είναι ίσως ένας από τους πιο ζωντανούς χαρακτήρες, ενώ η πλοκή δεν αφήνει σε καμία στιγμή παραπονεμένο τον αναγνώστη. Συνηθίζω να λέω πως αγαπώ τη γιαγιά Ντόρις. Τώρα έχω έναν λόγο ακόμα.
Κατερίνα Μαλακατέ
«Η καλή τρομοκράτισσα», Ντόρις Λέσινγκ, μετ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Οδυσσέας, 2007, σελ. 427
Διάβασα κάποτε The Golden Notebook /The Grass Is Singing και άλλα της. Ήταν αγαπημένη Νοτιοαφρικανού καθηγητή κινηματογράφου ο οποίος ήταν ένας από τους συγκατοίκους μου στο Λονδίνο και τη θαύμαζε κυρίως για τα πολιτικά της. Αυτά τότε δε με άγγιζαν καθόλου καθώς ερχόμουν από την έντονα κομματικοποιημένη 'νεολαία' της πατρίδας μου και – ήταν και το Punk- πιο εύκολα τότε θα άντεχα να διαβάσω ακόμα και για gel μαλλιών παρά για την Αριστερά και το πολύ γνωστό μου είδος των κακοντυμένων και άγαρμπα μισοελευθερωμένων διανοούμενων γυναικών της.
ΑπάντησηΔιαγραφήΩστόσο χρόνια μετά την ξανασυνάντησα λόγω της κοινής μας αγάπης για τις γάτες και του εξαιρετικού Particularly Cats, βιογραφικού των γατιών της.
Σόρυ για το προσωπικό σεντόνι αφού προφανώς και καθόλου δε θα σας νοιάζει το αν και πόσο την έχει διαβάσει μια φίλη /αναγνώστρια της Κατερίνας αλλά,
Κατερίνα, σκέφτηκα να το αφήσω το σεντονάκι μου μια και σε ένα ιστολόγιο για το διάβασμαη μού φαίνεται θα ταιριάξει το πώς ρεύματα άλλα μακρινά του μας πάνε και μας φέρνουν προς κι από βιβλία.