Λένε πως οι καλοί συγγραφείς γράφουν και ξαναγράφουν την ίδια ιστορία, πως δεν μπορούν να ξεφύγουν από το ύφος ή τις εμμονές τους. Η Χάνα Κέντ είναι αναμφίβολα καλή συγγραφέας- και μόνον το πρωτόλειό της, τα «Έθιμα ταφής», θα αρκούσαν για να της αποδοθεί αυτός ο χαρακτηρισμός. Με το δεύτερο, τους «Καλούς», απλά το επιβεβαιώνει. Με σιγουριά όμως δεν το απογειώνει. Γιατί μένει προσκολλημένη στον τρόπο και το θέμα.
«Οι Καλοί» μοιάζουν πολύ με τα «Έθιμα ταφής» κι ας αλλάζουμε τόπο και χρόνο. Διαδραματίζονται στην Ιρλανδία, το 1825 και το 1826, σε ένα χωριό της Κοιλάδας, λίγο πριν τον μεγάλο λιμό. Οι άνθρωποι είναι πολύ φτωχοί, ζουν με το γάλα μιας κατσίκας ή μιας γελάδας και πατάτες. Είναι αμόρφωτοι, δεν έχουν πρόσβαση στον γιατρό και συνήθως τους καθοδηγεί ο παπάς. Κεντρική ηρωίδα είναι η Νόρα Χίλι, μια γυναίκα που μένει χήρα και αναγκάζεται να φροντίζει το παράλυτο εγγόνι της, γιατί η κόρη της έχει πεθάνει λίγο καιρό πριν. Ο μικρός Μίχολ έχει ανεξήγητα οπισθοχωρήσει σε ανάπτυξη. Κάποτε ήταν ένα κανονικό δίχρονο παιδάκι, στα τέσσερά του όμως δεν μιλάει, δεν περπατάει, δεν καταλαβαίνει κι όλο γρυλίζει. Για να τον φροντίσει η χήρα Χίλι αναγκάζεται να προσλάβει μια παραδουλεύτρα, τη δεκαεξάχρονη Μαίρη. Η χήρα ντρέπεται φοβερά για την κατάσταση του εγγονού της και δεν τον δείχνει στον κόσμο. Το χωριό μαστίζεται από κακοτυχία και οι χωριανοί αρχίζουν να πιστεύουν πως φταίει το σακάτικο παιδί, πως είναι νεραϊδοπαρμένο, πως το πήραν οι Καλοί κι άφησαν ένα τελώνιο στη θέση του.
Οι Νεράιδες – οι «Καλοί»- της Ιρλανδίας είναι πνεύματα μοχθηρά, που παίρνουν τους καλούς ανθρώπους και στη θέση τους αφήνουν ζαβά δαιμόνια, που δημιουργούν αρρώστιες και βάσανα. Οι άνθρωποι του χωριού πιστεύουν ακράδαντα σε αυτούς. Βοηθάει κι η παρουσία της γριάς Νανς Ρόουτς, που θεωρούν πως έχει τη «γνώση» και τη χρησιμοποιούν για μαμή και «γιάτρισσα». Όταν η Νανς θα βεβαιώσει πως ο εγγονός της Χίλι είναι τελώνιο, θα μπουν τα θεμέλια για την καταστροφή.
Η Χάνα Κεντ ξέρει με σιγουριά να φτιάχνει ατμόσφαιρα, να περιγράφει καταστάσεις. Νιώθεις σαν να είσαι εκεί, σαν να ζεις μαζί τους, με τις σβουνιές, τα κάτουρα, το βούτυρο και τα ξωτικά. Επίσης είναι φανερό πως έχει κάνει φοβερή έρευνα και πως στα πραγματολογικά δεν της παραβγαίνει κανείς. Της αρέσουν οι ζοφερές περιγραφές, οι μακάβριες καταστάσεις, να ασχολείται με το θάνατο και τη μοίρα. Αυτά τα σκηνικά τα στήνει εξαιρετικά.
Όμως σε αυτό το βιβλίο απέτυχε σε κάτι πολύ βασικό, η ιστορία της δεν ρέει, οι ήρωες πνίγονται, μοιάζουν χάρτινοι και σχηματικοί. Μόνο ένας χαρακτήρας ξεφεύγει κάπως από τα τετριμμένα, η μικρή παραδουλεύτρα Μαίρη, οι υπόλοιποι είναι εκεί για να επιτελέσουν έναν σκοπό, να εκτελέσουν τον ρόλο τους σαν μαριονέτες. Λείπει το στοιχείο της έκπληξης, λείπει η πλοκή, λείπει και με κάποιο τρόπο το βάθος. Παρ’ όλα αυτά, « Οι Καλοί» δεν είναι είναι ένα κακό δεύτερο βήμα. Είναι απλά λιγότερο σημαντικό και ενδιαφέρον από τα εντυπωσιακά «Έθιμα ταφής». Πιθανολογώ πως αν δεν ήταν τόσο μεγάλες οι προσδοκίες μου, δεν θα ένιωθα απογοήτευση, θα έλεγα μέσα μου, «α, ένα καλό μυθιστόρημα» και θα προχωρούσα παρακάτω.
Κατερίνα Μαλακατέ
«Οι Καλοί», Χάνα Κεντ, μετ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος, 2017, σελ. 486
Υ.Γ. Θαύμασα ειλικρινά τη μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου, η γλώσσα είναι τέτοια που σε αναγκάζει να ψάξεις το πρωτότυπο, να δεις πώς το είπε ο συγγραφέας. Θεωρώ πως οι λύσεις που βρήκε ήταν οι πιο ενδεδειγμένες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου