Ομολογώ πως – ίσως να φταίει ο εντελώς αδιάφορος τίτλος του- δεν είχα προσέξει καν το «όταν η ανάσα γίνεται αέρας» του Paul Kalanithi. Διάβασα όμως για αυτό στο blog του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου, κι ένιωσα αμέσως την ανάγκη να το αποκτήσω.
Ο Paul Kalanithi ήταν ένας Αμερικάνος ειδικευόμενος νευροχειρουργός που σπούδασε πρώτα λογοτεχνία κι έπειτα ιατρική. Ο Paul πέθανε στα 36 του από γενικευμένο μεταστατικό καρκίνο, κι άφησε πίσω την γυναίκα και την κόρη του. Τους μήνες πριν πεθάνει έγραψε αυτό το βιβλίο, για το φοβερό πέρασμα από την ευθύνη για τον θάνατο ή την αναπηρία κάποιου άλλου, στην ευθύνη για τον δικό σου θάνατο.
Έχω υπάρξει επαγγελματίας υγείας και κατανοώ βαθιά το πρώτο μέρος του βιβλίου. Εκεί ο Kalanithi εξηγεί πώς είναι να έχεις στην άκρη του νυστεριού σου και στην άκρη του μυαλού σου τη ζωή και τον θάνατο ενός ασθενούς. Πρέπει να συμφιλιωθείς με την ιδέα πως αν το νυστέρι πάει δύο χιλιοστά πιο μέσα, θα προκαλέσεις σύνδρομο «εγκλεισμού», κι αν πάει τρία, θα σκοτώσεις τον χειρουργούμενο. Πρέπει να συμφιλιωθείς με την ιδέα πως ακόμα κι αν το νυστέρι δεν πάει κατά λάθος πιο μέσα, οι ασθενείς σου θα πεθάνουν.
Τι γίνεται όταν περνάς από την άλλη πλευρά της ρόμπας; Όταν δεν φοράς την πράσινη του χειρουργού, αλλά τη λευκή του ασθενούς. Τότε τα πράγματα γίνονται πιο προσωπικά. Ανάλογα το ποιος είσαι. Ο Kalanithi και η γυναίκα του ας πούμε, επέλεξαν να κάνουν ένα παιδί ενόσω εκείνος πέθαινε- ένα παιδί που δεν τους έτυχε, αλλά το επεδίωξαν να το γεννήσουν μέσω τεχνητής γονιμοποίησης.
Το σοκ του θανάτου ενός ανθρώπου που είναι ακόμα απελπιστικά νέος κι έχει πολλή ζωή να ζήσει ακόμα, με κάποιο τρόπο μετριάζεται όταν το διηγείται ο ίδιος. Όταν αναλαμβάνει την ευθύνη της αφήγησης. Όταν μπορεί να σημαδέψει την τράπουλα. Αυτό μικραίνει και το σοκ του αναγνώστη, δίνει άλλη προοπτική στο δικό του άγχος θανάτου. Και τον στηρίζει- πιο δυνατά και με περισσότερη ενσυναίσθηση- από οποιοδήποτε αμιγώς λογοτεχνικό κείμενο.
Κατερίνα Μαλακατέ
«όταν η ανάσα γίνεται αέρας», Paul Kalanithi, μετ.Άννα Παπασταύρου, εκδ. Πατάκη, 2017, σελ. 262
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου