Στην 20η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης

μαμά, μαμά, βρήκα το πρόγραμμα

Είκοσι χρόνια Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, ακούγεται σαν ψέμα και μερικές φορές οι Θεσσαλονικείς νομίζουν και πως είναι ψέμα. Την πρώτη κρυάδα την τρως από τον ταξιτζή «Ωχ, αυτό στην παραλία; Θα βρέχει συνέχεια;». «Όχι, όχι, στη HELEXPO» του απαντάς και σε κοιτάει με βλέμμα θολό. Η πόλη δεν χορεύει στους ρυθμούς της Έκθεσης, δεν έχει καν ένα banner στην είσοδο. Η Έκθεση βιβλίου είναι το καλά κρυμμένο μυστικό από τους κατοίκους της πόλης.

Μα θα μου πεις, εκεί είναι μια επαγγελματική Έκθεση. Μα θα σου πω, χμ, πρώτον εκεί οι Εκδότες πουλάνε βιβλία στο κοινό, όχι στους επαγγελματίες, άρα χρειάζονται την είσπραξη και δευτερευόντως στις πόλεις του εξωτερικού που γίνονται αντίστοιχες Εκθέσεις, κι εκεί οι εκδότες δεν πουλάνε βιβλία και δεν παριστάνουν τους βιβλιοπώλες (κάτι δικά μου), ο κόσμος συρρέει. Γιατί εκεί όλα τα βιβλία είναι μαζεμένα, γιατί εκεί είναι ο αγαπημένος σου συγγραφέας, γιατί εκεί είναι ο φυσικός χώρος του βιβλιόφιλου.

Στοπ η γκρίνια. Πηγαίνω στην Έκθεση ανελλιπώς από το 2015. Φέτος ήταν μια υποτονική χρονιά, με λίγους καλεσμένους ξένους συγγραφείς, έχουμε δει εκεί Κρασναχορκάι, και Μπρυκνέρ, και Καμπρέ, και Γκοσμποντίνοφ, είναι μια απομάγευση ο βασικός ξένος συγγραφέας να είναι ο Φίτζεκ (μετά συγχωρήσεως) και ο Στάσι (πάλι μετά συγχωρήσεως) και να μην φτάνουν και τα ακουστικά. Δεν βοήθησε καθόλου και η τιμώμενη χώρα, η Σάρζα, ένα εμιράτο, που έστησε ένα Ταζ Μαχάλ μες στην Έκθεση και μοίραζε δωρεάν κουκλάκια. Συγγνώμη που συνέχισε η γκρίνια.

Αλλά η Έκθεση είχε φεστιβάλ νέων λογοτεχνών και μετάφρασης, και τις Λέσχες πάλι στο προσκήνιο, και μιάμιση μέρα εκδηλώσεις για τη γυναικεία λογοτεχνία και Poetry Booth. Και για δεύτερη χρονιά επαγγελματικό πρόγραμμα (λειψό ακόμα και λίγο, αλλά επιτέλους γίνεται πραγματικά Διεθνής). Και, αυτές τις ατελείωτες εκδηλώσεις, περίπου 400 μέσα στην Έκθεση, και αρκετές τριγύρω που με είχαν μαγέψει όταν είχα πρωτοπάει και σιγά σιγά με κουράζουν αφόρητα. Για να κάνεις πραγματική Έκθεση πρέπει πού και πού να λες και κανένα όχι, δεν μπορεί καθένας να κάνει μια εκδήλωση, δεν έχει νόημα να κάνεις μια εκδήλωση Παρασκευή στις 4μ.μ. που όλοι δουλεύουν ακόμα και οι Αθηναίοι δεν έχουν φτάσει, ή την Κυριακή στις 7μ.μ. που όλοι μαζεύουν. Δεν έχει νόημα να ακούμε με στόμφο ατελείωτες κοινοτοπίες γραμμένες σε χαρτιά, ο δημόσιος προφορικός λόγος είναι διαφορετικός από τον γραπτό, όποιος διαβάζει από μέσα το κειμενάκι του, καλύτερα να το δώσει κάπου να δημοσιευτεί και να μην μας κάνει να κοιμόμαστε. Άσε που το πρόγραμμα τυπωμένο ήτανε κρυμμένο και διαδικτυακά τόσο στο site και στην εφαρμογή εντελώς δύσχρηστο (και το λέω κομψά, άλλη είναι η φράση)

Είδα φρέσκα παιδιά, νέες ιδέες, είδα εκδηλώσεις για τις γυναίκες πολύ σημαντικές και άλλες όχι και τόσο, παλιακές και παρωχημένες, είδα τον φεμινισμό τώρα, και χθες, είδα τη λογοτεχνία τώρα και χθες. Κατά τη γνώμη μου μέρος της ευθύνης για την απώλεια επισκεπτών φέτος έχουν αυτές οι παλιακές εκδηλώσεις, με τους τρεις φίλους του ομιλητή να κουνάνε το κεφάλι από κάτω. Θα μου πεις ωραία τα λες, αλλά δεν έχεις την ευθύνη όλου αυτού του εντυπωσιακού οικοδομήματος. Όχι, και δεν θα ήθελα κιόλας για να είμαι ειλικρινής, το βάρος είναι δυσβάσταχτο. Χρειάζονται κι άλλα κονδύλια, κι άλλοι άνθρωποι, σχεδιασμός ετήσιος. Τόσο απλά.

Παρουσίαση Know her Words

Φέτος, επειδή είχα κάνει το λάθος πέρυσι να φορτώσω το πρόγραμμά μου, αποφάσισα να ανέβω Θεσσαλονίκη κυρίως ως αναγνώστρια. Μόνο μια εκδήλωση ως αντιπρόεδρος του PEN Greece, που τη χάρηκα, την προετοίμασα, την ευχαριστήθηκα. Μπορείτε να τη δείτε εδώ (όσο θα τα καταφέρετε, γιατί πέφτει από πάνω η διερμηνεία): https://www.youtube.com/watch?v=EYUgPVlUdPs 

Ευχαριστήθηκα και τους φίλους που τόσα χρόνια λόγω Έκθεσης, Διαβάζοντας και Λεσχών έχω κάνει στη Θεσσαλονίκη. Αγάπησα όσους και όσες με έκοβαν όσο χαιρετούσα κάποιον άλλο και μου λέγανε κάτι σαν «σας αγαπώ πολύ και να συνεχίσετε, σας παρακαλώ» (ψώνιο alert). 

φίλοι, ναι, αυτό, φίλοι <3 

Με έκανε να βουρκώσω το secret writer crush μου, συνειδητοποίησα πως αν αγαπάς τόσο πολύ τα βιβλία κάποιας, πρέπει αυτή η κάποια να είναι τόσο σπουδαίος άνθρωπος. Θα σας αφήσω να μαντέψετε ποια είναι.

μην κοιτάτε τον Μπέκο.-

Χάρηκα την πόλη, τα ξενύχτια, τα ποτά (όχι τα τσιγάρα, εντάξει). Αν και γύριζα κάθε βράδυ σαν καπνισμένος γαύρος (γιατί καπνίζετε μέσα, ρεεεεεε). Και τώρα που είπα γαύρος, την Έκθεση δεν την βοήθησε ο… ΠΑΟΚ. Να τα λέμε κι αυτά, το κέντρο από την Κυριακή το μεσημέρι τίγκα στις κλούβες και τα δακρυγόνα, φοβιστικό και κλειστό στην ουσία, ποιος θα κατέβαζε το παιδί του στο παιδικό περίπτερο.

Ομολογουμένως, φέτος που δεν ήμουν ούτε συγγραφέας, ούτε βιβλιοπώλισσα, ούτε επαγγελματίας εκεί, ήμουν απλά αναγνώστρια που καθόταν στο πάτωμα για να δει εκδηλώσεις, πέρασα καλύτερα από κάθε άλλη φορά. Κι αυτό το τρομαγμένο σπουργίτι που ανέβηκε στην Έκθεση πρώτη φορά το 2015, νιώθοντας το κάπως σαν ιεροσυλία, τι κάνω εγώ εκεί ανάμεσα στους πραγματικούς συγγραφείς (impostor syndrome το ελένε), φέτος αγκάλιασε τόσους πολλούς φίλους— κι έμαθε να αποφεύγει τόσους πολλούς λύκους— που επιτέλους ένιωσε πως ανήκει εκεί.

               Κατερίνα Μαλακατέ

το να εκθέτεις τις κολλητές σου δημοσίως
είναι η μισή χαρά της έκθεσης, μωρέ