"Η τυφλόμυγα", Siri Hustvedt

Το εξαιρετικό βιβλίο της Σίρι Χούστβεντ, η «Τυφλόμυγα», είναι ένα σκοτεινό παραλήρημα, μια συλλογή θραυσμάτων και επεισοδίων. Η ηρωίδα της Χουστβεντ, Άιρις Βήγκαν είναι ένα εύθραυστο και ταυτόχρονα σκληρό πλάσμα γεμάτο ανασφάλειες και βεβαιότητες, μια χαρισματικά ανισόρροπη κοπέλα, από αυτές που αγαπάμε πολύ για λογοτεχνικούς ήρωες.

Η Άιρις είναι φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, αντιμετωπίζει πολλά οικονομικά προβλήματα και αρνείται να ζητήσει χρήματα από τους γονείς της. Αναγκάζεται να κάνει ένα σωρό περίεργες δουλειές. Ταυτόχρονα η μοναξιά, η αφαγιά και η ιδιοσυγκρασία της την οδηγούν σε μια αλλόκοτη κατάσταση μεταξύ συνειδητού και ασυνειδήτου, ελευθερώνουν τους ηθικούς φραγμούς της, και τη σέρνουν στην παράνοια. Η Άιρις δεν κάνει ναρκωτικά, δεν τα έχει ανάγκη, της είναι ήδη δύσκολο να ισορροπήσει το νευρολογικό της σύστημα ως έχει.

Στο πρώτο επεισόδιο αναλαμβάνει την ύποπτη εργασία της περιγραφής σε ένα μαγνητόφωνο των αντικειμένων μιας νεκρής για έναν εργοδότη που παραδέχεται ότι δεν ήξερε την πεθαμένη αλλά θα ήθελε να τη θυμηθεί. Στο δεύτερο μπλέκεται σε μια διπλή ερωτική ιστορία που καταλήγει σε μια φωτογραφία της που την συζητά όλο το Πανεπιστήμιο. Κάνει τη μετάφραση μιας μικρής νουβέλας όπου πρωταγωνιστής είναι ένα μικρό τέρας, ο Κλάους και για κάποιον καιρό κυκλοφορεί μισοανδρόγυνη με ένα κουστούμι, επηρεασμένη από μια άλλη ανδρόγυνη αλλά άκρως σεξουαλική φιγούρα, τον κριτικό τέχνης Πάρις που γνωρίζει σε ένα πάρτι, μπαίνει σε νευρολογική κλινική για τις ημικρανίες της και φτάνει στα όρια μια τρελή, τα φτιάχνει με τον καθηγητή της.

Η Άιρις είναι μια εξαιρετικά γοητευτική ηρωίδα. Καμία από τις ιστορίες της δεν ολοκληρώνεται, αλλά βοηθά να ολοκληρώσει την εικόνα που έχουμε για κείνη. Η Χούστβεντ διερευνά με σκοτεινή επιμονή τα όρια της σεξουαλικότητας, της τρέλας, της νεοφτώχιας, της πείνας, της γυναικείας ματαιοδοξίας αλλά και της ανθρώπινης ξεροκεφαλιάς. Η τυφλόμυγα είναι ένα παιχνίδι που αν δέχεσαι να το παίξεις πρέπει να αποδεχτείς και τις συνέπειες. Η ηρωίδα το κάνει συνεχώς με τους άλλους και τον εαυτό της, αλλά δεν αντέχει το που την οδηγεί.

Μια ιστορία ενηλικίωσης αλλά και τρέλας, γραμμένη σε λιτή φόρμα, χωρίς απορίες άλλες από τις φιλοσοφικές που γεννά η ίδια η πλοκή. Η συγγραφέας έχει το χάρισμα της γραφής, ξέρει να αφηγηθεί κι εδώ έχει κι ένα πρωτότυπο, ξεσηκωτικό πρωτογενές υλικό. Θαυμάσια.  

«Η τυφλόμυγα», Σίρι Χούστβεντ, μετ Κάτια Σπερελάκη, εκδ. Scripta, 1997, σελ. 214