3/12/21

"Η θάλασσα", Μιχάλης Μακρόπουλος

 




Μοιάζει και δεν μοιάζει με το -εκπληκτικό- Μαύρο νερό, Η Θάλασσα. Πρόκειται πάλι για μια νουβέλα με οικολογικές ανησυχίες και μελλοντολογικό φόντο, όπου ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με την αντίφαση της εποχής: η τεχνολογική πρόοδος κοντράρεται με τη φύση και η φύση χάνει, όμως τελικά κερδίζει ο άνθρωπος.

Κεντρική πρωταγωνίστρια μια κοπέλα που επιζεί. Επιζεί όταν λιώνουν οι πάγοι και τα πάντα καλύπτονται από το νερό. Επιζεί χάρη μιας τυχαίας μετάλλαξης στο DNA της που τη γλιτώνει από τον θανατηφόρο ιό που αποκαλύπτουν οι λιωμένοι πάγοι και σκοτώνει το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού της γης (μαζί και όλους όσους αγαπά). Και τελικά επιζεί από τη θλίψη και τη νοσταλγία. 

Η νουβέλα είναι γραμμένη σε τρεις διαφορετικούς αφηγηματικούς χρόνους. Ο πρώτος όταν το κορίτσι, στα δέκα του, καταλαβαίνει για πρώτη φορά την αλλαγή στο κλίμα και βλέπει μαζί με την οικογένειά της τους πάγους να λιώνουν. Ο δεύτερος όσο η κοπέλα ζει στην Υπόγεια πόλη, εκεί που μαζεύτηκαν όσοι τυχαία έζησαν. Και τέλος όταν μαζί με τη σύντροφό της ξαναγυρνά στην κατεστραμμένη επιφάνεια της γης.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά πυκνό κείμενο, γεμάτο εικόνες σχεδόν κινηματογραφικές. Η πρώτη σκηνή, με τη μητέρα που καθαρίζει ροδάκινα προσέχοντας να μη μείνει ούτε κομματάκι από τη σάρκα του φρούτου στη φλούδα, είναι σχεδόν ταρκοφσκική. Ο Μιχάλης Μακρόπουλος έχει βρει τη φωνή του, συνδυάζει την εξαιρετική πάντοτε χρήση της γλώσσας, με ιστορίες που πηγάζουν από το βίωμα κι από τα διαβάσματά του, από ό,τι του δημιουργεί ατόφιο συναίσθημα. Καταφέρνει έτσι να χρησιμοποιήσει το αγαπημένο του είδος για να φτιάξει κάτι νέο, πέρα από αυτό. Γιατί τόσο το Μαύρο νερό, όσο κι η Θάλασσα, αν και έχουν πατήματα στην επιστημονική φαντασία, δεν ανήκουν εκεί. Για να ακριβολογούμε μοιάζει να επεκτείνουν το genre, να το αποδομούν. Τα δύο βιβλία, μαζί με τον «Άρη», το διαλογικό βιβλίο που έγραψε με την ποιήτρια Ελένη Κοφτερού, φτιάχνουν μια άτυπη δυστοπική τριλογία. Και ταυτόχρονα είναι σαν να ξεχνούν όλους τους πολύ περιοριστικούς κανόνες∙ της δυστοπίας και της τριλογίας.

Αυτή που ξεχωρίζει στο βιβλίο είναι η θάλασσα. Η ηρωίδα δεν την έχει δει ποτέ και την ονειρεύεται. Από τη θάλασσα ήρθε η καταστροφή, αλλά κι από τη θάλασσα συντηρείται η μνήμη. Στην τελευταία σκηνή όλα μοιάζουν σα να βγήκαν από το Στάλκερ. Ο χρόνος και ο τόπος πρωταγωνιστούν. Αυτό ενώνει όλα τα βιβλία του Μακρόπουλου κι όχι μόνο αυτά τα τρία, ο τόπος, ο χρόνος, η αχρονία.

Η Θάλασσα είναι μια μικρή νουβέλα, στα όρια ενός εκτεταμένου διηγήματος ίσως. Πιθανότατα ο αδηφάγος αναγνώστης να τελειώσει το κείμενο χωρίς να σταματήσει, μέσα σε μία δύο ώρες, κι έπειτα να μην το ξαναδιαβάσει. Αυτό χαρίζει στην ανάγνωση ενότητα και δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα ξεχαστεί. Το κύριο όμως είναι πως αν το ξαναδιαβάσεις, κάθε φορά οι εικόνες θα εκρήγνυνται στο μυαλό σου με διαφορετικό τρόπο, δημιουργώντας νέα σύμπαντα.



                             Κατερίνα Μαλακατέ


Υ.Γ. 42 Εγώ πάντως το ξαναδιάβασα καπάκι, μόλις το τελείωσα. 


"Θάλασσα", Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Κίχλη, 2020, σ.73



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου