9/1/23

"Προς τον Παράδεισο", Hanya Yanagihara


Αγοράστε το εδώ


Είμαι από τις αναγνώστριες που αγάπησαν βαθιά το «Λίγη Ζωή». Δεν είναι πως δεν αναγνωρίζω τις λογοτεχνικές αδυναμίες του, είναι πως η κάθαρση που σου προσφέρει το ογκώδες μυθιστόρημα της Γιαναγκιχάρα είναι σπάνιο να βρεθεί κι όταν ένα βιβλίο σε κάνει να κλαις λυτρωτικά στις 6 η ώρα το πρωί, το θυμάσαι για πάντα. Έπιασα λοιπόν το «Προς τον Παράδεισο» με ολοφάνερη λαχτάρα. Τρεις διαφορετικοί κόσμοι στο οπισθόφυλλο, ένας το 1893, ένας το 1993 κι άλλος ένας το 2093, που συνδέονται και δεν συνδεόνται μεταξύ τους, έμοιαζαν ακόμα πιο σαγηνευτικοί.

Στο πρώτο μέρος είμαστε σε μια φανταστική Νέα Υόρκη του 1893, όπου ο εμφύλιος δεν έχει οδηγήσει στην Ένωση αλλά στη διάσπαση των Αμερικάνικων Πολιτειών. Ο ήρωας μας, ο Ντέιβιντ Μπίνγκαμ, είναι ένας 29χρονος κληρονόμος, ντροπαλός και με κρίσεις μελαγχολίας στο παρελθόν του, που ο πανίσχυρος παππούς του Ναθάνιελ προσπαθεί να τον παντρέψει με προξενιό με τον πλούσιο αλλά όχι όμορφο 42χρονο, Τσαρλς Γκρίφιθ. Εκείνος όμως ερωτεύεται τον νεαρό απένταρο μουσικό Έντουαρντ, και μπαίνει το βασανιστικό ερώτημα, τόσο κοινό στα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα, αν θα διαλέξει την κληρονομιά του ή τον έρωτα. 

Στο δεύτερο μέρος μεταφερόμαστε στο παρόν, ο Ντέβιντ Μπίνγκαμ είναι κι εδώ ο πρωταγωνιστής μας, αλλά τώρα πια είναι βοηθός σε μια νομική εταιρία και σε σχέση με τον μεγαλοδικηγόρο και πολύ μεγαλύτερό του, Τσαρλς. Ο πατέρας του Ντέιβιντ Μπίνγκαμ κι αυτός, ήταν να γίνει βασιλιάς της Χαβάης κι ακολούθησε τον Έντουάρντ του.

Στο τρίτο μέρος είμαστε στο μέλλον. Το ίντερνετ έχει απαγορευτεί, οι άνθρωποι ζουν μια ζωή με κουπόνια, περιορισμένοι σε ζώνες. Εδώ πρωταγωνιστεί μια γυναίκα, η Τσάρλι Γκρίφιθ, κι ο φόβος μιας πανδημίας κάνει τα πάντα ζοφερά.

Το πρώτο μέρος είναι πραγματικά πολλά υποσχόμενο, ο αναγνώστης παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τον νεαρό Ντέιβιντ που ακούει τη φωνή της καρδιάς του και το εύρημα να επιτρέπεται ο γάμος μεταξύ ομόφυλων σε μια κοινωνία κατά τα άλλα συντηρητική που προκρίνει γάμους με προξενιό και προίκα, έχει ενδιαφέρον. Λέγεται πως αυτό το κομμάτι η Γιαναγκιχάρα το εμπνεύστηκε από την "Πλατεία Ουάσινγκτον" του Χένρι Τζέημς. Κι όντως συναντάμε εδώ, αν εξαιρέσει κανείς την αποδοχή της ομοφυλοφιλίας, παρόμοιες θεματικές.

Στο δεύτερο μέρος, ο κόσμος χτίζεται πιο φασματικά, και το ενδιαφέρον μιεώνεται. Εκεί πάντως που χάνεται εντελώς το ενδιαφέρον είναι στο τρίτο και μεγαλύτερο μέρος, αυτό με την πανδημία. Η αφηγήτρια είναι κάπως αδιάφορη, η Γιαναγκιχάρα μάς κάνει τρομερό exposition, μας εξηγεί και την παραμικρή αχρείαστη λεπτομέρεια του κόσμου, ξανά και ξανά, τα ίδια και τα ίδια, και χειρίζεται την πανδημία κάπως διδακτικά και δασκαλίστικα. Έτσι ένα βιβλίο που δεν χορταίνεις να το διαβάζεις στο πρώτο μισό, γίνεται βασανιστικό και το σέρνεις από κρεβάτι σε καναπέ για να το τελειώσεις βαρυγκωμόντας.

Τα τρία μέρη του μυθιστορήματος είναι κάπως χαλαρά συνδεδεμένα: έχουμε τα κοινά ονόματα, (Ντέιβιντ, Τσαρλς, Έντουαρντ, Ναθάνιειλ,Μπίνγκαμ Γκρίφιθ) και το διαμέρισμα στην Πλατεία Ουάσινγκτον, όμως ως εκεί. Τα θέματα είναι πολλά και σημαντικά. Το βασικό, πώς κάθε φορά οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες επηρέαζουν την προσωπική ζωή, πώς οι ευαίθητοι άνθρωποι αυτού του κόσμου μπορούν να αντεπεξέλθουν στη δυσκολία του βίου, πόσο η κοινωνική συγκυρία και η χρονική τυχαιότητα διαλύουν το άτομο. Η ντροπή για τον εαυτό μας, η ανάγκη για τους άλλους και την έκφραση του εαυτού, η μοναξιά.

Η συγγραφέας έχει εξαιρετική ικανότητα να χειρίζεται τις ανθρώπινες σχέσεις κι αυτό είναι κι εδώ το ατού του βιβλίου. Δυσκολεύεται όμως να μιλήσει για τα βαθιά πανανθρώπινα ερωτήματα. Και το "Προς τον Παράδεισο" είναι ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε αυτά. Έτσι εδώ χάνεται το δεύτερο επίπεδο, αυτό που θα στήριζε τις ιστορίες και θα τις κρατούσε δεμένες μεταξύ τους. Σε ένα βαθμό το βιβλίο θυμίζει Ντέιβιντ Μίτσελ, πχ Τα κοκκάλινα ρολόγια, όμως εκεί που ο Μίτσελ μεγαλουργεί, η Γιαναγκιχάρα μένει σε ρηχά και κάπως θολά νερά.

Το σίγουρο είναι πως αυτό το μυθιστόρημα ήταν εξαιρετικά φιλόδοξο που έβαλε τον πήχυ ψηλά κι ας μην κατάφερε τελικά να τον ξεπεράσει. Προερχόμενο δε από ένα ανερχόμενο αστέρι όπως η Χάνια Γιαναγκιχάρα φέρνει μαζί του και την ελπίδα -μια γυναίκα που πληρώνεται 1εκ. δολάρια για τα δικαιώματα του μυθιστορήματός της και πουλάει αβλεπί 16.000 αντίτυπα την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας, έχει το σθένος να μην ακολουθήσει τις ευκολίες της και να πειραματιστεί.


                                               Κατερίνα Μαλακατέ


"Προς τον Παράδεισο", Χάνια Γιαναγκιχάρα, μτφ. Μαρία Ξυλούρη, εκδ. Μεταίχμιο, 2022, σ. 814 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου