 |
| Αγοράστε το εδώ: https://www.booktalks.gr/astunomiki-logotexnia/san-skoni-ston-anemo.html |
Πρωτοδιάβασα Λεονάρδο Παδούρα με τις "Μάσκες", ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που δεν είναι αστυνομικό, περισσότερο κοινωνικό είναι, πολύ περισσότερο κοινωνικό, δηλαδή. Κι έκτοτε διάβασα όλα του τα βιβλία, με αποκορύφωμα αυτό που κατάφερε στον «Άνθρωπο που αγαπούσε τα σκυλιά». Χειρίστηκε ένα ακαταμάχητο πραγματολογικό υλικό, τη δολοφονία του Τρότσκι από τον Ραμόν Μερκαντέρ, φοβερές ιστορικές προσωπικότητες και το μετέτρεψε σε καθαρή ατόφια λογοτεχνία. Και μόνον για αυτόν τον άθλο, θα άξιζε κανείς να διαβάζει Παδούρα για πάντα.
Κι έτσι, όχι μόνον δεν με τρόμαξε ο όγκος του «Σαν σκόνη στον άνεμο» αλλά με κάποιο τρόπο με καθησύχασε πως αυτός θα είναι ένας Παδούρα που τον ξέρουμε καλά. Πως παρά την μπαρόκ πρόζα του κι ίσως τη φλυαρία του πού και πού, θα περνούσα καλά μαζί του. Έχω ανάγκη τον τελευταίο καιρό να περνάω καλά με τα βιβλία, να αφήνομαι στα καλά χέρια συγγραφέων που αγαπούν τους αναγνώστες, κι όχι στους άλλους, που σαδιστικά μας βασανίζουν. Καλοί είναι κι άλλοι, αλλά δεν είναι η τωρινή μου αναγνωστική φάση.
Κι αφέθηκα στην ωραία αρχική ιστορία για τη νεαρή Αδέλα, που γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από γονείς μικτής καταγωγής, κι έχει μια περίπλοκη σχέση με την κουβανή μητέρα της, Λωρέττα, γιατί η Λωρέττα δεν θέλει ούτε να ακούει για την Κούβα, ενώ η Αδέλα διψάει για μια καταγωγή και μια πατρίδα. Κι η Αδέλα ερωτεύεται τον Μάρκος, που μόλις ήρθε από την Κούβα. Κι έτσι ξεκινά ένα κουβάρι που δεν αφορά ούτε την Αδέλα, ούτε τον Μάρκος, αλλά τους γονείς τους. Αφορά τη «Συμμορία», μια παρέα νεαρών επιστημόνων γύρω στα τριάντα τη δεκαετία του ’90, τη δεκαετία που η Κούβα ήταν «σε κρίση μέσα στην κρίση». Η ΕΣΣΔ είχε καταρρεύσει, η ΗΠΑ συνέχιζαν το εμπάργκο, εμπόριο δεν γινόταν με κανέναν κι οι άνθρωποι στέκονταν με τα δελτία στις ουρές για όλες. Κι η παρέα σκόρπισε σαν Σκόνη στον άνεμο, σχεδόν όλοι έφυγαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο για το εξωτερικό. Κάποιοι κατάφεραν να φτιάξουν μια νέα ζωή εκεί, κάποιοι άλλοι έμειναν για πάντα εγκλωβισμένοι στην ανάμνηση, άλλοι δούλεψαν στον τομέα που σπούδασαν, πήραν διαμερίσματα, αυτοκίνητα και ρόλεξ και δεν γύρισαν να κοιτάξουν πίσω, άλλοι έμειναν βοηθητικό προσωπικό για πάντα. Κι η Κλάρα, έμεινε με τους δυο γιους της στην Αβάνα.
Ο Παδούρα μιλά σε αυτό το μυθιστόρημα, ίσως πρώτη φορά τόσο ανοιχτά, τόσο ξεκάθαρα, για αυτό που βίωσε η γενιά του στην Κούβα, η γενιά που πίστεψε στην Επανάσταση, που βοήθησε πιθανώς το καθεστώς του Κάστρο κι είδε να γκρεμίζεται το οικοδόμημα. Η γενιά της ματαίωσης και της ήττας. Από την άλλη, δεν χαρίζεται ούτε στις χώρες που επιλέγουν οι expats, οι ήρωες του της διασποράς, εκεί που όλα είναι σε αφθονία, αλλά άστεγοι πεθαίνουν από πείνα στους δρόμους.
Πιστεύω πως ο πιο κοντινός του από τους χαρακτήρες που έφτιαξε, είναι η Κλάρα, αυτή, που όπως κι ο ίδιος, έμεινε στην Κούβα, να μεγαλώσει τα παιδιά της όχι ως μηχανικός, αλλά κάνοντας τον κήπο της μποστάνι. Όμως όλοι οι ήρωες του, που είναι έντονοι, συχνά αντιφατικοί, καθόλου χάρτινοι, ούτε ένας μέσα στους τόσους, έχουν σίγουρα κάτι από κείνον και τους φίλους του. Το νιώθεις στον αέρα, η σκόνη του μυθιστορήματος, είναι βαριά αυτοβιογραφική.
Ούτε εδώ βέβαια, λείπουν τα μεγάλα παναθρώπινα θέματα, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, οι σχέσεις μας με τους άλλους, η τυχαιότητα, η ζωή και ο θάνατος. Παρά τον όγκο του, ή μάλλον χάρη σε αυτόν, δεν μπορείς να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου. Βρίσκεσαι στη δίνη της Ιστορίας, στον ρυθμό της Αβάνας, που κι εδώ συμπρωταγωιστεί και ταυτόχρονα νοιάζεσαι βαθιά για την προσωπική ιστορία του κάθε χαρακτήρα. Ο καθένας ηττήθηκε αλλιώς.
Αγάπησα τον Παδούρα μαζί με τον Μάριο Κόντε. Έχω όμως την αίσθηση πως τα δυο του βιβλία χωρίς αυτόν, αυτό και τα «Σκυλιά», είναι μυθιστορήματα μακράς πνοής και ποιότητας. Σε αυτά θα γυρίζουμε στο μέλλον, όταν αναφερόμαστε στον συγγραφέα. Έναν συγγραφέα που ενώ είναι διάσημος και πασίγνωστος σε όλον τον κόσμο, έμεινε στη χώρα του, μια χώρα που δεν της χαρίστηκε, κι έβλεπε πάντα τα τρωτά της, αλλά από την άλλη, δεν έκανε και ποτέ τη χάρη στον δυτικό κόσμο, να γίνει υποχείριο και φερέφωνό του. Γιατί όπως λέει ο ίδιος «Η Κούβα δεν μου δίνει τα απαραίτητα να ζήσω, αλλά μου δίνει τα απαραίτητα για να γράψω».
Κατερίνα Μαλακατέ
 |
| Leonardo Padura. Photo: 2010 Ulf Andersen. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου