Απόλαυσα τον Ελέφαντα περισσότερο από όσο έχω απολαύσει πολλά πολυδιαφημισμένα βιβλία αυτόν τον καιρό. Ο Ρέιμοντ Κάρβερ δεν θεωρείται τυχαία ο σπουδαιότερος Αμερικανός διηγηματογράφος. Η συλλογή διηγημάτων Ελέφαντας και άλλες ιστορίες δημοσιεύτηκε το 1988 μετά τον θάνατό του και κρύβει διαμάντια, όπως το ομώνυμο διήγημα, το Menudo, αλλά και το Θέλημα με πρωταγωνιστή τον Άντον Τσέχωφ. Με τον τελευταίο τον συγκρίνουν συχνά, αν και μοιάζει κάπως ιερόσυλη η σύγκριση. Έχουν πάντως κι οι δυο τη μεγάλη ικανότητα να κάνουν σημαντικό το καθημερινό, να φτιάχνουν ιστορία αυτό που φαίνεται ένα τετριμμένο συμβάν αλλά κρύβει πίσω του τη βιαιότητα της ζωής μας.
Τα γνωστά μοτίβα των διηγημάτων του είναι εδώ: αστικό περιβάλλον, ήρωες που φυτοζωούν σε δουλειές του ποδαριού ή είναι άνεργοι, που έχουν συζυγικά προβλήματα και θέματα με τα παιδιά τους, ήρωες που ψάχνουν στη μιζέρια της καθημερινότητας- δουλειά, φτώχεια, οικογένεια- κάπου να πιαστούν∙ και συνήθως δεν βρίσκουν. Σε αυτή την συλλογή πάντως, με την οποία ο Κάρβερ θεωρούσε πως έκανε στροφή, οι άνθρωποι πια χαλαρώνουν, φαίνονται πιο στοργικοί, λιγότερο απαισιόδοξοι, δεν σφίγγουν τα δόντια με τον ίδιο τρόπο. Και ο τρόπος γραφής είναι λιγότερο σφιχτός, κάπως πιο λυρικός, δεν σε κάνει να νιώθεις τη θηλιά στο λαιμό σου.
Ο Κάρβερ είχε τραγική ζωή, μεγάλωσε σε φτωχική οικογένεια, έκανε ο ίδιος παιδιά σχεδόν έφηβος και χρειάστηκε να δουλέψει για να τα μεγαλώσει- θρυλείται μάλιστα πως κατέβαινε στο αυτοκίνητό του για να γράψει, γιατί είχαν μόνο ένα δωμάτιο. Ως τα τριάντα του ήταν ήδη αλκοολικός όπως ο πατέρας του, βίαιος με τη γυναίκα και τα παιδιά του. Η γυναίκα του δούλευε πολύ σκληρά για να τους συντηρήσει, όσο εκείνος σπούδαζε και μεθούσε. Η οικογένεια χρεοκόπησε δύο φορές, ώσπου τον ανακάλυψε ο επιμελητής Gordon Lish. Αυτός τον βοήθησε να εκδοθεί, κάνοντας όμως υπερβολική επιμέλεια στα γραπτά του- κάποιοι λένε πως ο τόσο αυστηρός μινιμαλισμός τους Κάρβερ οφείλεται κυρίως στον επιμελητή. Το αποτέλεσμα ήταν ο Κάρβερ να καταξιωθεί επιτέλους και να του αποδώσουν τις τιμές που του αξίζουν. Αποτοξινώθηκε από το αλκοόλ, χώρισε τη γυναίκα του, παντρεύτηκε την ποιήτρια Τες Γκάλαχερ, ξεφορτώθηκε τον επιμελητή, και πέθανε χτυπημένος από καρκίνο του πνεύμονα, στα 50 του. Ο ίδιος πίστευε πως δεν είχε ακόμα δώσει την καλύτερη του δουλειά. Άφησε πάντως πίσω του διηγήματα- δικά του ή έστω με τη βοήθεια του Lish- απαράμιλλα.
Η τέχνη του διηγήματος μπορεί να μοιάζει απλή, όλοι λένε πως μπορούν να γράψουν ένα. Η τέχνη του καλού διηγήματος όμως είναι για λίγους. Και του αριστουργηματικού, για ελάχιστους. Ο Ρέιμοντ Κάρβερ, με όλους τους δαίμονες του- κι ίσως εξαιτίας αυτών- ήταν ένας από αυτούς.
Κατερίνα Μαλακατε
"Ελέφαντας", Ρέιμοντ Κάρβερ, μετ. Τρισεύγενη Παπαιωάννου, εκδ. Μεταίχμιο, 2018
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου