25/3/20

"Ο Μεγάλος Υπηρέτης", Δημήτρης Σωτάκης



Έχω αδυναμία στη γραφή του Δημήτρη Σωτάκη, υποψιάζομαι πως έχω διαβάσει τα περισσότερα βιβλία του (μπορεί και όλα). Κάποια τα θεωρώ εκπληκτικά, όπως ας πούμε το "Θαύμα της αναπνοής", άλλα πιο συμβατικά, πάντως όλα είναι ιδανικά για να ξεμπλοκάρω αναγνωστικά. Έπιασα τον "Μεγάλο Υπηρέτη" σε μια εποχή μεγάλης αναγνωστική αφλογιστίας. Δεν είναι πως δεν διαβάζω, διαβάζω κάπως ανόρεκτα και άρρυθμα, χωρίς να μπορώ να βυθιστώ για ώρες στο βιβλίο. Ο "Υπηρέτης" είναι ένα άρτιο μυθιστόρημα, χωρίς πολλές εκπλήξεις ή ανοίγματα, μα το έκανε πάλι το θαύμα του, με οδήγησε σε μια σταθερή ρουτίνα ανάγνωσης. 

Όταν πεθαίνει ο ζάμπλουτος θείος του, ο ήρωας, που είναι κι αυτός πλούσιος, και ζει νοικιάζοντας διάφορα ακίνητα σε μεγάλες εταιρείες, προσλαμβάνει τον σχεδόν συνομήλικό του υπηρέτη του θείου, για δικό του υπηρέτη. Οι δυο άντρες έχουν πολλά κοινά, τόσο στο σουλούπι όσο και στην ηλικία. Ο Μάριος όμως μοιάζει τελείως άβγαλτος, μαγειρεύει, καθαρίζει και φροντίζει τον κήπο κι όλες τις άλλες ώρες κάθεται μπροστά στην τηλεόραση. Ο ήρωας στην αρχή γοητεύεται από την περίεργη φιγούρα του υπηρέτη, έπειτα ξεκινά να δοκιμάζει τη δύναμή του πάνω του, να του φωνάζει και να κάνει τον δυσαρεστημένο. Τα πάντα αλλάζουν όταν αρχίζει να φλερτάρει με μια γυναίκα σε μια διαδικτυακή εφαρμογή, και διστάζει να πάει να τη συναντήσει. Τότε ο Μάριος προτείνει να εμφανιστεί εκείνος στο ραντεβού αντ' αυτού. 

Ο "Υπηρέτης" είναι ένα βιβλίο που μιλάει για την τυχαιότητα της ζωής, για το πώς μπορεί η κατάθλιψη να σε παραλύσει, να σε κάνει να παραιτηθείς από όλα όσα θεωρούσες σημαντικά. Είναι ένα μυθιστόρημα για το καθορίζει το ποιοι είμαστε και πώς ζούμε. Οι κεντρικοί του ήρωες, φτυστοί σαν δυο σταγόνες νερό, είναι οι δύο όψεις του νομίσματος, ο ένας ο σωσίας του άλλου, ζουν εκ διαμέτρου αντίθετες ζωές και τις εναλλάσσουν μετά με τόση ευκολία, επειδή έτσι είναι οι περιστάσεις. Θα μπορούσαν να είναι οποιοσδήποτε, δεν έχουν προσωπικότητα, άγονται και φέρονται. Για αυτό εξάλλου έλκονται τόσο από το μαγείρεμα, το καθάρισμα, τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ και την τηλεόραση. Αυτά τα κάνουμε όλοι. Για αυτό και το παιχνίδι εξουσίας ανάμεσά τους παίζεται κάθε φορά με άλλους όρους.

Τα βιβλία του Δημήτρη Σωτάκη έχουν πολλαπλά τουίστ, μερικές φορές τραβηγμένα από τα μαλλιά. Του αρέσει να ξεκινά από ένα καθαρά ρεαλιστικό πλαίσιο, κι έπειτα όλα να διαλύονται όταν παρεμβαίνει το φανταστικό. Εδώ φαίνεται σχεδόν από την πρώτη φράση ποια θα είναι η ανατροπή, ξέρεις τι θα ακολουθήσει, το μοτίβο του doppelganger εξάλλου είναι σύνηθες στη λογοτεχνία. Όμως διαβάζεις το μυθιστόρημα με ενδιαφέρον ως το τέλος. Η γραφή του είναι πάντα καθαρή και ανεπιτήδευτη, σε κάνει να θες να γυρίσεις και την επόμενη σελίδα. Και φαντάζομαι πως θα συνεχίσω να τον διαβάζω με αμείωτο ενθουσιασμό όσα βιβλία και να γράψει.


                                                Κατερίνα Μαλακατέ



"Ο Μεγάλος Υπηρέτης", Δημήτρης Σωτάκης, εκδ. Κέδρος, 2019, σελ. 352








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου