27/4/09

Η γλώσσα της λογοτεχνίας



Η λογοτεχνία είναι μια κυρίαρχη γλώσσα, αλλά δεν είναι ίδια με την κοινή γλώσσα. Πολύ απλά η γλώσσα που χρησιμοποιούμε στην γραφή πεζού, πόσο μάλλον ποιημάτων, είναι μεν τα ελληνικά, αλλά μπορεί να μην είναι καν αυτά. Για αυτό ο μέσος φιλόλογος δεν μπορεί να κατανοήσει την λογοτεχνική γλώσσα, και η πλειοψηφία αυτών δε γράφει. Θυμάμαι με φρίκη την ώρα της «Νεοελληνικής λογοτεχνίας» στο σχολείο, με αναλύσεις της πλάκας για τα καλολογικά στοιχεία, την γραμματική και το συντακτικό. Ξέρω εξαιρετικά ανορθόγραφους συγγραφείς, ξέρω ακόμα ακόμα και κάποιους που δεν δίνουν δεκάρα για το συντακτικό. Ας μη μιλήσουμε καν για τον Νομπελίστα Σαραμάγκου που καλλιεργεί το μύθο πως δεν τελείωσε καν το δημοτικό (του αρέσει να τσατίζει τους εν λόγω φιλόλογους).

Η ορθή χρήση της γλώσσας στη λογοτεχνία είναι εργαλείο, αλλά εξίσου σημαντική είναι και η χασμωδία, τα «λάθη», και οι «παραλείψεις». Το μυθιστόρημα δεν είναι έκθεση, δεν το γράφεις για να το διορθώσει κανείς (πλην των επιμελητών της έκδοσης, μια άλλη πονεμένη ιστορία στην Ελλάδα) και ποτέ δε θα καταλάβω πως μπορεί κανείς να ασχολείται με κάθε μια λέξη χωριστά. Λογοτεχνία είναι το σύνολο των γεύσεων και όχι ο μαϊντανός που διακοσμεί το πιάτο. Καλός κι αυτός, αλλά ανούσιος αν το φαΐ είναι ανάλατο.

Δε θα μιλήσω καν για την «ποιητική αδεία». Στο κείμενό σου, γράφεις αυτό που θες. Κι αυτό που μένει είναι η επίγευση, όχι η διόρθωση. Με δυσκολία συγκρατούμαι λοιπόν για να μη βρίσω όλους αυτούς που κουράζουν τα παιδικά μυαλουδάκια με ανούσιες λεπτομέρειες για ρήματα και επιρρήματα, χάνοντας την ουσία. Ή αυτούς που κρατούνται από μια φράση μου- ίσως λίγο ατζαμή- σαν το χερούλι και χάνουν την μαγεία.

9 σχόλια:

  1. είδες κουνελάκι, μπορεί να μην είσαι τόσο τρελό τελικα.....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος27/4/09, 6:31 μ.μ.

    Εχω την αίσθηση πως πρόκειται για την ίδια γλώσσα που προσπαθεί να πεί διαφορετικά πράματα. Από τη στιγμή που βασικό μας μέλημα είναι η επικοινωνία και εφόσον απαλλαχθούμε από τον καταναγκασμό της επίσημης γλώσσας των Ακαδημιών. Ειδάλλως, φλερτάρουμε με τυπολάτρες και ωραιοποιούς της πεζής γλώσσας ή της άλλης πάνω στο απαστράπτον ποδήλατο.
    Βαγγέλης Κουμ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος27/4/09, 6:33 μ.μ.

    απαλλαχθούμε ή απαλλαγούμε; Δε με νοιάζει...
    βάλε καναν αντάρτη να γουστάρουμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Είναι η ίδια γλώσσα, φυσικά, μα είναι άλλη η χρήση και κάποτε αυτό την κάνει να μοιάζει τελείως διαφορετική. Για αυτούς τους τυπολάτρες εξανίσταμαι κι εγώ.

    Οι αντάρτες πάντα ήταν το φόρτε μου, όπως μπορεί να σε διαβεβαιώσει κι ο φίλτατος Κουμ....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος29/4/09, 7:24 μ.μ.

    Λοιπόν χτύπησες φλέβα Κατερινάκι με τη σκέψη σου αυτή.

    Μαχόμεθα για τη διατήρηση της Ελληνικής γλώσσης στην Ιστορία? Ή μαχόμεθα για τη διατήρηση της ιστορίας μας στη γλώσσα?

    Ε λοιπόν χίλιες φορές να σου μείνει αυτό που θα πώ στο κεφάλι και να σε συνεπάρει και να το διαβάσεις και να το προφέρεις και να το κάνεις δικό σου και ας σου το περάσω με λάθος ορθογραφία συντακτικό και γραμματική.

    Στο εξωτερικό οι περισσότεροι επιμελητές εκδόσεων έχουν ασχοληθεί και οι ίδιοι με τη συγγραφή. Και πληρώνονται το βάρος τους σε χρυσάφι. Εδώ εργάζονται κάτω από αντίξοες συνθήκες με γελοίες αμοιβές. Και δεν θα έπρεπε αυτός που έχει 'ρετουσάρει' το κείμενο για την πάνα-βρακάκι να χρίζεται επιμελητής κειμένων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Στην Ελλάδα ο επιμελητής εκδόσεως μετά βιας ασχολείται με την ορθογραφία του κειμένου. Κάποια βιβλία εκδίδονται ως έχουν, χωρίς κανείς ποτέ να τους έχει ρίξει μια δεύτερη ματια. Δυστυχώς.

    Αγαπώ τη γλώσσα, αλλά δούλος της δε γίνομαι. Εκείνη πρέπει να υποταχθεί στα καπρίτσια μου :P (λέμε τώρα....)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Καλησπέρα Κατερίνα ,
    ο Ρίτσος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ποιητές που δεν είναι νομπελίστας αλλά θα μπορούσε να είναι άνετα . Όσο για τα περισσότερα αφιερώματα ούτε καν με απασχολούν πόσο μάλλον όταν αυτά προέρχονται από εφημερίδες , ραδιόφωνα και τηλεοράσεις που μοιάζουν να θυμούνται την ποίηση σαν να θυμούνται κάποιον νεκρό στον τάφο που ξαφνικά τους ξύπνησε από τον λήθαργο τους .

    Την καλησπέρα μου .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. τελικά δεν το έφαγε το σχόλιο το πεινασμένο μπλογκάκι, ήταν σε άλλη ανάρτηση.... Η παραφιλολογία που λέει πως ο Ρίτσος δεν πήρε το Νόμπελ λόγω αριστερών πεποιθήσεων με γοητεύει.....

    ΑπάντησηΔιαγραφή