Τώρα τελευταία γίνεται κάποιος λόγος για το αν έχει σημασία
η ποσότητα ή η ποιότητα της ανάγνωσης, αν τα βιβλία που διαβάζει κανείς- τα
λογοτεχνικά εν προκειμένω αλλά εγώ θα το διευρύνω και στα άλλα- μπορούν να σε κάνουν
σοφό ή έστω πολυμαθή. Και στην τελική αν τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.
Αν μιλάμε σε προσωπικό επίπεδο έχει τύχει αναγνώσεις να με
ωθήσουν να αγαπήσω έναν άντρα, να απατήσω έναν άντρα, να παρατήσω έναν άλλο. Κι
ακόμα έχουν αλλάξει συχνά – αυτή τη φορά σε επίπεδο σωρευτικό κι όχι μιας φράσης-
κείνο που πίστευα για τον κόσμο. Σε συλλογικό επίπεδο, τα βιβλία θα μπορούσαν
να αλλάξουν τον κόσμο, αν ο κόσμος ήταν χάρτινος. Ακόμα και η Βίβλος ήταν μόνο
το μέσο. Μπορούμε όμως να μιλήσουμε για σοφία, να ζυγιάσουμε το κατά πόσον ο
νους ωριμάζει με κάθε ανάγνωση ή όχι, να οραματιστούμε έναν άνθρωπο που μέσα από
την ανάγνωση γίνεται πηγή γνώσης και εμπειρίας. Γιατί όχι. Πάντως αν το κάνουμε
θα πιστεύαμε σε ένα ψέμα.
Η λογοτεχνία είναι το μοναχικό φως μέσα σε ένα κατασκότεινο
τούνελ. Το πλησιάζεις σαν μικρό ψαράκι, νιώθεις βαθιά την ευφορία για την ύπαρξή του, το τριγυρνάς θαμπωμένος. Αν κάποτε αξιωθείς να πλησιάσεις αρκετά τότε πίσω
του θα εμφανιστεί είτε ένα μυθολογικό θαλάσσιο τέρας και θα σε φάει, είτε η καλή
γαλάζια νεράιδα και θα σε σώσει.
Προφανώς δεν είναι έτσι, έτσι δεν είναι;
Προφανώς δεν είναι έτσι, έτσι δεν είναι;
Για μένα αυτό που θα έπρεπε να προσδίδει η ενασχόληση με τα
βιβλία είναι ευρύτητα πνεύματος, ανεκτικότητα για το διπλανό σου, κατανόηση.
Κι αυτό μέσα από έναν τόσο ανοιχτό χώρο όπως το blog- που δίνει τη δυνατότητα της έκφρασης
και της ανωνυμίας- θα έπρεπε να είναι έτι εντονότερο. Τι σημασία έχει αν εγώ
διαβάζω γρήγορα και κάποιες φορές τσαπατσούλικα κι ο Ναυτίλος ακραία μεθοδικά,
με ένταση και πάθος; Αν εγώ και ο Νο14ΜΕ εξερευνούμε συστηματικά παλαιότερα
βιβλία κι ο Librofilo βγάζει φλύχταινες στην ιδέα να ανεβάσει ανάρτηση για βιβλίο άνω
της πενταετίας, αν ο Πατριάρχης διαβάζει – συγγνώμη αναρτεί- κυρίως για Έλληνες
συγγραφείς; Έχει να κάνει με την ιδιοσυγκρασία μας και μόνον. Μας ενώνουν τα
βιβλία κι η ανάγκη να ανοίξουμε μια χαραμάδα στον κόσμο μας που περιλαμβάνει πολλές
αναγνώσεις. Ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι.
Δε βρίσκω κανέναν λόγο να απολογηθώ γιατί πηγαίνω λιγότερες
ώρες στη δουλειά και διαβάζω περισσότερο φέτος. Δεν με κάνει άκριτο καταναλωτή, ούτε πολυμαθή, ούτε σοφή. Δεν αλλάζει αυτό που είμαι- που μετά από τόσες αναρτήσεις δε θα κρυβόταν από ένα ψευδώνυμο, δε με καθιστά κυνηγό του λάικ, ή του φόλοουερ. Για μένα σημασία έχει η γόνιμη ανάγνωση. Να τελειώνεις ένα ποστ- ή ένα βιβλίο- να το έχεις ευχαριστηθεί και να έχεις συνειδητοποιήσει πως υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι εκεί έξω, κι άλλες απόψεις και ιδέες. Τα υπόλοιπα αν έρθουν είναι καλοδεχούμενα, κι αν δεν... πάλι κερδισμένος θα 'σαι.
Αν οι άνθρωποι που διαβάζουν δεν δείχνουν κατανόηση και αποδοχή του άλλου –στην έσχατη ανεκτικότητα- τότε ποιος;
ΑπάντησηΔιαγραφήΈπειτα, γιατί πρέπει να γίνεται συζήτηση γύρω από την πολυμάθεια την ημιμάθεια, την βρώση των βιβλίων; Δεν είναι κρίμα;
Και γιατί απαραίτητα κάποιος που διαβάζει με γρήγορους ρυθμούς δεν είναι σε θέση να αφουγκραστεί ένα κείμενο σε σχέση με τον άλλο που το διαβάζει αργά ή σε μεγαλύτερη ηλικία, οπότε υπάρχει η δέουσα αναγνωστική ωριμότητα; Φυσικά, ισχύει κι αυτό αλλά όχι μόνο.
Ο καθένας από μας έχει διαμορφωμένα τα προσωπικά του κριτήρια ανάγνωσης,
π.χ. άλλος θέλει να διαβάσει Κάφκα στα 40 του γιατί τον θεωρεί ογκόλιθο, άλλος ακολουθεί τον «κανόνα της δεκάτης», άλλος όπως εγώ φιλοδοξώ να διαβάσω μεμιάς όλα τα «δικά μου» αριστουργήματα κ.ο.κ.
Αλίμονο αν ήμασταν όλοι ίδιοι, αλίμονο αν γίνουμε έτσι «όπως πρέπει να είμαστε» για κάποιους.
Το κάθε ιστολόγιο έχει τη δική του ταυτότητα, το καθένα έχει να δώσει το λιθαράκι του στον αναγνώστη.
Για ορισμενους μπορεί η διατήρηση ιστολογίων να αποσκοπεί στη δημιουργία μιας τράπεζας δεδομένων που θα λειτουργεί ως εργαλείο για τον μέσο αναγνώστη ή τον σπουδαστή.
Για κάποιους ενδέχεται να λειτουργεί ως ένα ημερολόγιο ανάγνωσης.
Σε άλλους ως ένα μέσο διαλόγου γύρω από το βιβλίο, ή όλα αυτά μαζί.
Πού είναι το κακό;
Τα βιβλία, όπως πολύ σωστά είπες, μας ενώνουν.
Α.
Και νομίζω, Α. πως το έθεσες στη σωστή του βάση. Ο καθένας μας διαβάζει όπως θέλει και μπορεί. Και κυρίως όπως τον ευχαριστεί.
ΔιαγραφήΝαι μας αλλάζουν. Όχι την ιδιοσυγκρασία μας, ίσως όχι τις απόψεις και τη νοοτροπία μας αλλά τον τρόπο που κατανοοούμε τον κόσμο. Αναπτύσσουν τη συναισθηματική ευφυΐα αλλά και τη λογική αφού αυξάνουν το λεξιλόγιό μας, άρα μας δίνουν εργαλεία έκφρασης, επικοινωνίας και κατανόησης. Κι ακόμα, σαν τα ταξίδια ή τις γνωριμίες καλλιεργούν τη συμπόνοια - αυτό το 'empathy' (που όλο ξεχνώ πώς το λέμε ελληνικά).
ΑπάντησηΔιαγραφήΑργά μπήκα στην κουβέντα σας κι ίσως να είμαι εκτός θέματος
αλλά γι αυτά δεν έχω αμφιβολία. Γι αυτό και (παρότι πασίγνωστο) θέλω να επαναλάβω το Τσωρτσιλικό: 'Αν οι άνθρωποι που κυβερνούν διάβαζαν όσα απαιτούνται για να κυβερνήσεις δε θα είχαν το χρόνο να κυβερνήσουν'. Το φαντάζεστε;
Νομίζω πως δεν μπήκες καθόλου αργά στην κουβέντα. Δεν γίνεται να μη μας αλλάζουν τα βιβλία, αποτελούν μέρος του κόσμου μας. Μέρος όμως και όχι το όλο.
ΔιαγραφήΠροσωπικά πιστεύω ότι τα βιβλία θα μπορούσαν ν'αλλάξουν τον κόσμο, αν όλοι διάβαζαν. Δεν διαβάζουν όμως οπότε δεν έχει και νόημα να το συζητάμε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌπως οποιαδήποτε σχέση, έτσι και η σχέση μας με την λογοτεχνία οφείλει να εξελίσσεται, διαφορετικά καταντάει ανούσια και βαρετή. Στα 25 μου έμπαινα στο βιβλιοπωλείο και δεν είχα ιδέα τι ήθελα να πάρω, τώρα έχω τις λίστες μου, ενημερώνομαι, ρωτάω, παραδέχομαι ότι για να κατανοήσεις κάποια βιβλία, πρέπει να έχεις διαβάσει κάποια άλλα. Μου αρέσει να έχω ένα σύστημα στις αναγνώσεις μου.
Προφανώς, επειδή διαβάζω πολύ, θα ξεκουράσω το μυαλό μου και με κανά αστυνομικό ή βιβλίο Ε.Φ. αλλά ο στόχος είναι πάντα εκείνα τα βιβλία που θα με συγκλονίσουν, που θα μεταβάλλουν την κοσμοθεωρία μου, τον τρόπο σκέψης μου.
Από ένα βιβλιοφιλικό ιστολόγιο περιμένω να μου συστήσει αυτά τα βιβλία. Αντιλαμβάνομαι ότι και ο μπλόγκερ όπως και εγώ ενδιάμεσα θα διαβάσει και κάτι ελαφρύτερο και δεν έχω κανένα πρόβλημα να το αναρτήσει αλλά αν απουσιάζουν εκείνα τα άλλα βιβλία, τότε το συγκεκριμένο ιστολόγιο δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον για εμένα.
Ε.Γ.
Και για μένα ισχύει το ίδιο. Παρακολουθώ βιβλιοιστολόγια κυρίως για να διαλέξω τί θα διαβάσω μετά. Αλλά αυτό είναι μόνο μια πλευρά του blogging, του αναγνώστη, Ελένη μου. Ως blogger μερικές φορές αυτό είναι δεσμευτικό και κουραστικό. Και σίγουρα δεν θα με έκανε σοφή.
ΔιαγραφήΑ, εγώ αναγνώστρια είμαι, την πάρτη μου κοιτάζω. Τι με νοιάζει για τον κακομοίρη τον blogger;
ΔιαγραφήΠάντως μέχρι στιγμής δεν σε βλέπω να κουράζεσαι, μια χαρά τα πας και μάλιστα δεν ακολουθείς καν τον κανόνα της δεκάτης!
Ε.Γ.
Υπάρχουν βιβλία λιγότερο απαιτητικά, ας πούμε μια κατηγορία, πχ. αστυνομικών, που δεν χρειάζεται να είμαστε ολότελα δοσμένοι και προσεκτικοί, αφού το βασικό τους ένδιαφέρον στοιχείο είναι η πλοκή και δεν μας δυσκολεύουν στην αναγνωστική απόλαυση και κατανόηση. Υπάρχουν όμως κι οι ογκόλιθοι που διαβάζεις ξανά και ξανά και δεν σε νοιάζει πόσες σελίδες διάβασες ή πόσο καιρό είναι το βιβλίο στα χέρια σου. Απολαμβάνεις, επιστρέφεις σε αυτό, σκέφτεσαι, κι όλα αυτά θέλουν χρόνο.Εγώ πολλές φορές μπαίνω στο τρυπάκι του τρεξίματος αλλά συνήθως το ίδιο το βιβλίο με φρενάρει σαν το παγωτό ξυλάκι. Αν δαγκώσεις πολύ, θα καείς και θα παγώσεις. Θέλει αργό γλύψιμο.Πώς το λέιε ο Σαλβαντόρ Νταλί; "Νάτανε το παγωτό αμάρτημα".
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι εγώ το ίδιο, αφήνω το βιβλίο -αλλά και τη διάθεσή μου- να με πάει.
ΔιαγραφήΘα συμφωνήσω με την Δάφνη και με το Τσωρτσιλικό της σχόλιο που μου άρεσε πολύ! Πολλές φορές ακούω συνεντεύξεις πολιτικών που προσπαθούν να προβάλλουν την ανθρώπινη πλευρά τους (λες και θα έπρεπε να ξεχωρίζει από την πολιτική!) να λένε ότι έχουν την ανάγκη να δουν μια ταινία στον κινηματογράφο, να διαβάσουν ένα βιβλίο... και κει... ουπς!... αβίαστα μου έρχεται να γελάσω! Λέγεται συχνά ότι οι πολιτικοί μιλούν με ξύλινο λόγο -- με λίγη παραπάνω επεξεργασία, θα μπορούσε να γίνει χάρτινος ο λόγος τους και αυτό αν μη τι άλλο, θα ήτο μια κάποια πρόοδος!
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ συνεισφορά μου στην κουβέντα θα είναι στα πλαίσια του "βιβλιοαμπελοφιλοσοφείν" (γιατί μου άρεσε φοβερά ο νεολογισμός). Θα παραθέσω μερικά, εκπληκτικής παρατηρητικότητας, αποφθέγματα του Λίχτενμπεργκ (αξίζει να διαβαστεί αυτός ο συγγραφέας) σχετικά με τα βιβλία. Κάπου μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει και η γνώμη μου για την προσφορά της ανάγνωσης.
"Το υπερβολικό διάβασμα έχει μια βλαβερή συνέπεια: φθείρει την έννοια των λέξεων, οι σκέψεις εκφράζονται πια μόνο κατά προσέγγιση. Η έκφραση μιας ιδέας μοιάζει σαν ξεχειλωμένο ρούχο."
"Ουρανοί! Βοηθήστε με να μην γράψω ποτέ βιβλία για άλλα βιβλία!"
"Πρόταση: κάποιο χειμώνα παγερό να κάψουμε βιβλία."
"Η κριτική σας είναι μόνο εμπειρική -- θαυμάζετε αυτό που έχετε ακούσει να θαυμάζουν."
"Όταν ένα βιβλίο και ένα κεφάλι κουτουλάνε, το βιβλίο είναι πάντα αυτό που αντηχεί κούφιο;"
ΑπάντησηΔιαγραφή"Οι κριτικοί μάς διδάσκουν ν' ακολουθούμε τη φύση -- οι συγγραφείς το διαβάζουν αυτό, όμως τους φαίνεται πιο σίγουρο ν' ακολουθούν συγγραφείς που ακολουθούν τη φύση."
"Έμαθα πως όποτε γράφει μια βιβλιοκριτική έχει πάντα τις εντονότερες στύσεις."
"Οχτώ τόμους έγραψε. Σίγουρα θα είχε πράξει καλύτερα αν είχε φυτέψει οχτώ δέντρα ή κάμει οχτώ παιδιά."
"Χωρίς να έχει κάποιος ιδιαίτερα μεγάλη ευφυΐα μπορεί να γράφει κατά τέτοιον τρόπο, ώστε ο άλλος να χρειάζεται πολύ μεγάλη ευφυΐα προκειμένου να τον καταλάβει."
"Είχε κι αυτό την επίδραση που συνήθως έχουν τα καλά βιβλία. Έκαμε τους χαζούς χαζότερους, τους φρόνιμους φρονιμότερους και οι υπόλοιποι χίλιοι έμειναν οι ίδιοι."
"Ένα βιβλίο είναι σαν ένας καθρέφτης, κι όταν κοιτάζει εντός του ένας πίθηκος τότε αυτό δεν μπορεί να δείχνει βέβαια την όψη κάποιου αγίου αποστόλου."
"Μα αυτός δεν μπορεί ούτε καν να ξεχωρίσει το παθητικό από το ενεργητικό διάβασμα!"
"Διαβάζω σημαίνει δανείζομαι -- με το διάβασμα γεννώ νέες ιδέες σημαίνει εξοφλώ."
"Αν οι νέοι μας αποκτούσαν τη συνήθεια να γράφουν μετά από τρία ποιηματάκια για την καρδιά έστω και ένα μόνο για το μυαλό, θα υπήρχε ελπίδα να δούμε κάποτε έναν ηλικιωμένο και με καρδιά και με μυαλό. Πρόκειται για το πιο σπάνιο φαινόμενο. Οι πλείστοι σπανίως έχουν στο κεφάλι τους περισσότερο φως απ' όσο ίσα-ίσα χρειάζεται για να δουν ότι μέσα είναι άδειο."
"Να περάσεις το έργο σου ένα τελευταίο χέρι σημαίνει να το κάψεις!"
"Ήταν πολυάσχολος συγγραφέας και επιμελέστατος αναγνώστης των δικών του άρθρων στις φιλολογικές εφημερίδες και τα περιοδικά."
"Το πρώτο καθήκον κάθε συγγραφέα απέναντι στον εαυτό του, αν κατά τα άλλα έχει καλή προαίρεση, είναι να συγχωρεί δικές του αδυναμίες επικαλούμενος την ανθρώπινη φύση."
"Ο κόσμος λέει πάντα: τι πρωτότυπα που γράφει αυτός! Εμένα τούτο το ύφος κάθε άλλο παρά σπάνιο μου φαίνεται. Έτσι γράφουν όλοι, όσοι θέλουν να πουν περισσότερα απ' όσα ξέρουν, κι η τέτοια γραφή αρέσει στο πλήθος γιατί το κάνει να πιστεύει ότι καταλαβαίνει πράγματα για τα οποία δεν γνωρίζει τίποτα."
"Σε ορισμένα έργα κάποιου φημισμένου συγγραφέα θα προτιμούσα να διαβάσω τα όσα έσβησε παρά όσα άφησε στο κείμενο."
"Συχνά γίνεται κάποιος πολύγραφος όχι από τις πολλές του γνώσεις, αλλά από την ευτυχή σχέση στην οποία βρίσκονται οι δυνάμεις του με το γούστο του, έτσι ώστε τούτο πάντοτε να επιδοκιμάζει ό, τι παράγουν εκείνες."
"Μου φαίνεται προτιμότερο ν' αγαπώ όποιον γράφει έτσι όπως μπορεί κάποτε να γίνει μόδα παρά όποιον γράφει όπως είναι τώρα η μόδα."
"Είναι πάντα προτιμότερο να δίνεις σε έναν κακό συγγραφέα τη χαριστική βολή κατευθείαν στο κεφάλι παρά να τον βιβλιοκρίνεις ζωντανό πηγαίνοντας από κάτω προς τα πάνω."
"Αν και γνωρίζω ότι πολλοί βιβλιοκριτικοί δεν διαβάζουν τα βιβλία που τόσο άμεμπτα κρίνουν, ωστόσο δεν καταλαβαίνω και τι μπορεί να βλάψει αν κανείς διαβάσει το βιβλίο που θέλει να κρίνει."
"Ένα βιβλιαράκι πρώτων βοηθειών για συγγραφείς θα μπορούσε να γίνει ωραίο."
"Θεωρώ τις βιβλιοκριτικές ένα είδος παιδικής αρρώστιας που λίγο πολύ χτυπάει τα νεογέννητα βιβλία. Έχουμε παραδείγματα όπου τα πιο γερά πέθαναν, ενώ τα πιο αδύνατα συχνά γλυτώνουν. Μερικά δεν τα πιάνει καθόλου. Πολλοί προσπάθησαν να την ξορκίσουν με φυλαχτά, όπως ο πρόλογος και η αφιέρωση, ή να κάμουν προληπτικό εμβόλιο εναντίον της με δικές τους κρίσεις, όμως αυτό δεν βοηθάει πάντοτε."
"Το μόνο ελάττωμα που έχουν τα πολύ καλά κείμενα είναι ότι συνήθως γίνονται η αιτία να γραφτούν πάρα πολλά κακά ή μέτρια."
"Πιο παράξενη πραμάτεια από τα βιβλία δεν θα υπάρχει στον κόσμο. Τα τυπώνουν άνθρωποι που δεν τα καταλαβαίνουν -- τα πουλάνε άνθρωποι που δεν τα καταλαβαίνουν -- τα δένουν, τα κρίνουν και τα διαβάζουν άνθρωποι που δεν τα καταλαβαίνουν -- και τώρα τα γράφουν κιόλας άνθρωποι που δεν τα καταλαβαίνουν."
Το χειρότερο είναι πως εμένα μου άρεσε περισσότερο αυτό με τη στύση.
ΔιαγραφήΊσως γιατί σε αυτόν τον αφορισμό είναι περισσότερο εμφανής(!) η αλήθεια του :Ρ
ΔιαγραφήΛύσαμε όλα τα άλλα στο Εγωταξερολανιστάν,εμείς οι βιβλιόφιλοι-μπλόγκερς-αναγνώστες, ποιό να πρωτοαναφέρω,αποκαταστάθηκε και η Ηθική των νοικοκυραίων ανθρώπων με τον Ξένιο Δία πχ ,έρχεται και η Ανάπτυξις μόλις ξεξεπουλήσουμε,θέσεις εργασίας να φάν κι οι κότες έρχονται κι αυτές,υπέροχο τo σύστημα υγείας,καταπληκτική η εκπαίδευση,οι συγκοινωνίες κτλ κτλ
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα ζητήσουμε την συνδρομή του αγωνιζομένου διά την πατρίδα πρωθυπουργού ή να αφήσουμε να δουλέψουν μόνα τους τα βιβλιοσοβαρόμετρα ;
Μήπως,λέω, μήπως έχουμε* χάσει τον μπούσουλα;
*πληθυντικός ευγενείας,θεωρώ ότι η πλειοψηφία των βιβλιομπλόγκερς δεν έχουν χάσει κανέναν μπούσουλα , ίσα ίσα είναι κομμάτι της λιγοστής εναπομείνασας έκφρασης ελεύθερης σκέψης ακόμα κι αν δεν είναι.... ακαδημαϊκοί
Φαίνεται, άμα αρχίσουμε όλοι να καταπίνουμε το μπαστούνι, μάλλον θα γίνουμε σοφότεροι.
Διαγραφή