"Η Κλάρα στο μισοσκόταδο", José Carlos Somoza

Όπως θα έχετε καταλάβει, εγώ αστυνομικά δεν πολυδιαβάζω. Όταν χρειάζομαι ανάπαυλα ρέπω προς την επιστημονική φαντασία, κάποτε και προς μια καλογραμμένη φάρσα. Αυτό, καθώς και οι 600 σελίδες της, με μπλόκαραν να πιάσω την «Κλάρα» του Σομόθα νωρίτερα κι ας φώναζε η φίλη μου η Αγγελική Μποζίκη πως χάνω. Τώρα που το τόλμησα, δηλώνω καταγοητευμένη.

Το βιβλίο ξεκινά με έναν φόνο. Μια νεαρή κοπέλα βρίσκεται τεμαχισμένη και την έκοψαν κομμάτια όσο ήταν ακόμα ζωντανή. Αλλά δεν πρόκειται για μια οποιαδήποτε έφηβη, η Άνεκ Χόλλεκ ήταν ένας πανάκριβος πίνακας, το «Ξεπαρθένεμα» του μεγαλοφυούς Βαν Τυς. Η ημερομηνία είναι το 2006 και η τάση στην τέχνη είναι μια, Υπερδραματισμός. Οι ζωγράφοι δεν μεγαλουργούν πάνω σε άψυχους καμβάδες, μα σε ανθρώπινα σώματα ειδικά κατεργασμένα, γυμνά, άτριχα, ασταρωμένα και στιλβωμένα σε όλες τις οπές τους, μαθημένα να μπαίνουν σε Ακινησία για ώρες, να παίρνουν χάπια για να μην πεινούν, διψούν, ουρούν, έχουν περίοδο και χαλούν τον πίνακα. Η υπηρεσία Ασφαλείας του παντοδύναμου ιδρύματος Βαν Τυς θορυβείται. Αποκρύπτουν το γεγονός, φυσικά. Αλλά πρόκειται για έναν πίνακα εκατομμυρίων, κάποιος έχει βάλει τους καμβάδες στο μάτι. Η αυστηρή, σχεδόν απάνθρωπη υπεύθυνη δεσποινίς Γουντ είναι αποφασισμένη να μην επιτρέψει τίποτα να βλάψει ξανά τα έργα του Δασκάλου. Και ο υφιστάμενος της πενηντάρης Μπος, κρυφά ερωτευμένος μαζί της, θα την βοηθήσει.

Η Κλάρα είναι ένας νεαρός καμβάς γύρω στα 25, πανέμορφη, πολύ περήφανη που μπορεί να είναι πίνακας και να βγάζει τόσα χρήματα, σίγουρη πως δεν θα καταλήξει διακοσμητικό. Τα διακοσμητικά είναι άντρες και γυναίκες που δεν έχουν την στόφα να γίνουν καμβάδες, μπορούν όμως να γίνουν Λαμπατέρ, Πολυθρόνες, Τραπεζάκια, κτλ. Προς το παρόν είναι παράνομα, αλλά φυσικά όλοι οι πλούσιοι και ισχυροί διακοσμούν το σπίτι τους μόνο με αυτά. Όταν το Ίδρυμα θα πλησιάσει την Κλάρα για να την ζωγραφίσει ο ίδιος ο Βαν Τυς για την επόμενη συλλογή του, θα ξεκινήσει και η ιστορία.

Η αστυνομική πλοκή- σαν ψυχολογικό θρίλερ και λιγότερο ένα κλασικό whodunit- είναι μόνο η αφορμή για να μπορέσει ο συγγραφέας να ξεδιπλώσει την ικανότητά του στην αφήγηση, να ολοκληρώσει το εκπληκτικό αρχικό εύρημα της χρήσης ανθρώπων για καμβάδες ή Τασάκια. Αν και στην πραγματικότητα η διαδραστική τέχνη με ανθρώπινα κορμιά υφίσταται, στο μυθιστόρημα είναι πια η μόνη τέχνη και φτάνει σε όρια απάνθρωπα. Ο Σομόθα μας μιλά για την Τέχνη έτσι όπως διαμορφώθηκε η αξία της στους αιώνες, να είναι δηλαδή ένας πίνακας σημαντικότερος από την ανθρώπινη ζωή. Για την μανία  για καταναλωτισμό που μπορεί να σε καταντήσει να γυρίζεις σπίτι να φας το μοναχικό φαΐ σου ακουμπώντας τον πισινό σου σε ένα γυμνό αντρικό κάθισμα που εκτελεί γυμναστική άσκηση και είναι να σαν να μην υπάρχει. Οι ισχυροί κάθονται πάνω στον στιλβωμένο γλουτό ενός εφήβου χωρίς να ρίξουν μια δεύτερη σκέψη.

Ένα σχόλιο πολύ δηκτικό για την κοινωνία μας και ταυτόχρονα μια εκπληκτική ιστορία είναι λοιπόν «Η Κλάρα στο μισοσκόταδο» του Σομόθα, ένα μυθιστόρημα από αυτά που δικαιώνουν την αίσθηση πως από παρα-λογοτεχνία η αστυνομική λογοτεχνία είναι πια στους μεταμοντέρνους καιρούς μας στην κορυφή της λογοτεχνίας αξιώσεων.

"Η Κλάρα στο μισοσκόταδο", Χοσέ Κάρλος Σομόθα, μετ.Χριστίνα Θεοδωροπούλου, εκδ. Πατάκη, 2005, σελ. 607