Ευχαριστήθηκα την ανάγνωση της Κάρις μας, του εμβληματικού μυθιστορήματος του Θιόντορ Ντράιζερ. Το βιβλίο είναι γραμμένο στην εκπνοή του 19ου αιώνα και για αυτό είναι ακόμα φανερή η επιρροή του Ντίκενς στην αφήγηση, όμως η λογοτεχνία ήδη είχε αρχίσει να αλλάζει∙ πρόκειται για ένα από τα πρώτα νατουραλιστικά μυθιστορήματα της Αμερικής. Η Κάρι θυμίζει πάρα πολύ τη Νανά του Ζολά- μυθιστόρημα που λατρεύω- αλλά ταυτόχρονα είναι διαφορετική από εκείνη, αμιγώς αμερικάνικη.
Η Κάρι είναι ένα κορίτσι που αφήνει το χωριό της για να μετακομίσει στη μεγάλη πόλη, το Σικάγο. Εκεί ζει αρχικά με την αδελφή της και τον γαμπρό της, πολύ φτωχικά. Βρίσκει γρήγορα δουλειά σε εργοστάσιο, όπου εργάζεται σκληρά για πενταροδεκάρες. Δίνει νοίκι στον γαμπρό της, και τελικά δεν μένει τίποτα για κείνην, όχι για να αγοράσει τα υπέροχα φορέματα που ονειρεύεται, αλλά ούτε καν μια φθινοπωρινή ζακέτα για να μην αρρωστήσει. Όταν τελικά πέφτει με πυρετό, την απολύουν και ο γαμπρός της τη διώχνει. Η Κάρι, αν και έχει την επιλογή να γυρίσει στο χωριό της, διαλέγει να μείνει. Θυμάται τον ευγενικό κύριο που της είχε μιλήσει στο τρένο του ερχομού, και πάει να τον βρει.
Έτσι η Κάρι θα βρεθεί να συζεί με τον πλασιέ Ντρουέ. Η σχέση τους είναι αμοιβαίας ευχαρίστησης, αλλά όχι έρωτα. Η Κάρι έχει τα λούσα που επιθυμεί, κι αυτός ταυτόχρονα με την Κάρι, έχει την ελευθερία να κυνηγάει κι άλλα όμορφα κορίτσια. Ώσπου γνωρίζει την συμβία του στον φίλο του Χάρστγουντ κι αυτή γοητευμένη από τον πλούτο και την άνεση του μεσόκοπου διευθυντή μπαρ, αφήνεται στον θαυμασμό του.
Ο συγγραφέας έχει μεγάλη αγάπη για τις πόλεις, το Σικάγο στην αρχή κι έπειτα τη Νέα Υόρκη, μοιάζει έκθαμβος μπροστά στο θαύμα που συντελέστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα στην Αμερική. Ταυτόχρονα δείχνει τη μεγάλη σκληρότητα του καπιταλισμού: από τη μια άγρια εκμετάλλευση και μισθοί πείνας κι από την άλλη η δημιουργία του ονείρου- καταναλωτικά αγαθά που τα ονειρεύεσαι αλλά δεν μπορείς να τα έχεις. Η Κάρι συνέχεια λιμπίζεται καινούρια πράγματα, συνέχεια θέλει να είναι «όπως οι άλλες κοπέλες», αγαπάει τα μαγαζιά, τις βιτρίνες. Ακόμα κι όταν είναι ρακένδυτη. Και συνεχίζει να τα ποθεί κι όταν ακολουθεί τους θαυμαστές της, ακόμα κι όταν τελικά γίνεται μια σταρ.
Η Κάρι δεν ερωτεύεται τους εραστές της αλλά θαμπώνεται από αυτούς. Όταν σταματούν να είναι τόσο γαλαντόμοι, τους αλλάζει δίχως μια σκέψη. Ενώ δίνει πάντα στους «φτωχούς» όταν πια τα καταφέρνει στη ζωή, δεν γυρίζει πίσω για να βοηθήσει την αδελφή της ή τον Χαρστγουντ όταν ξεπέφτει. Είναι ανήθικη η Κάρι; Αυτό είναι το ερώτημα. Κι η απάντηση είναι πως δεν είναι. Είναι δημιούργημα της εποχής της. Εξάλλου όταν αποκτά λεφτά κι ανήκει στην πολυπόθητη αστική τάξη, επιδιώκει να ραφιναριστεί, δεν σχετίζεται πια με εύπορους μεσόκοπους, την ελκύει εκείνος ο νεαρός που της μιλά για τη ματαιότητα του καταναλωτισμού και τα σπουδαία μυθιστορήματα της εποχής τους.
Τραγική φιγούρα του μυθιστορήματος- και άτυπος πρωταγωνιστής- είναι ο Χάρστγουντ. Ένας άντρας με οικογένεια και παιδιά, που τα εγκαταλείπει όλα για την Κάρι, για να ανακαλύψει πως ο εαυτός του δεν μπορεί να οριστεί αν χάσει τη δύναμη, τις διασυνδέσεις και τα λεφτά του. Αυτό ήταν ο εαυτός του εξαρχής, κι η ρομαντική ιδέα πως τα τίναξε όλα στον αέρα για έναν έρωτα, μοιάζει σχεδόν γελοία. Αμέσως μόλις ζει με το αντικείμενο του πόθου, αυτό απομυθοποιείται.
Η γραφή του Ντράιζερ είναι γρήγορη, η πλοκή εναλλάσσεται, η Κάρι μεγαλώνει και πολλές φορές μάς εκπλήσσει. Το μυθιστόρημα χαρακτηρίστηκε ανήθικο στην Αμερική- η Κάρι συζεί, κάνει έρωτα, πατάει επί πτωμάτων χωρίς ούτε μια τύψη, χωρίς καν να είναι αδήριτος ανάγκη- και για αυτό η πρώτη έκδοση του απέτυχε, την σαμποτάρισαν οι ίδιοι οι εκδότες της. Όμως η δύναμη του κειμένου παραμένει ακόμα και σήμερα.
Είναι συμπαθητική η ηρωίδα; Ποιος νοιάζεται. Είναι ένα όμορφο κορίτσι του καιρού της, σηματοδοτεί κάτι νέο και πολιτικό που όρισε σχεδόν όλον τον 20ο αιώνα. Σαν ζωντανό μάθημα ιστορίας.
Κατερίνα Μαλακατέ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου