10/5/12

Κι αν είσαι αναγνώστης, θα σε φοβάμαι......





Τον τελευταίο καιρό με απασχολεί αρκετά ένα σχόλιο που έκανε μια φίλη πια καλή, διαδικτυακή.  «Οι άνθρωποι που διαβάζουν βιβλία σοβαρά, όπως εμείς, δεν θα ψήφιζαν Χ.Α.» μου έγραψε πάνω κάτω. Στο πρώτο μου ένστικτο, να διαφωνήσω λέγοντας «βιβλία διαβάζουν πολλοί άνθρωποι και το πώς τα αντιλαμβάνονται έχει να κάνει με το ποιοί είναι», προστέθηκε αργότερα και η πολλαπλή επισκεψιμότητα τον τελευταίο καιρό σε τούτο το ποστ. «Κι αν είσαι ναζιστής, δε σε φοβάμαι», έγραφα για τον Σελίν, κι αν ένα κολοσσιαίο πνεύμα σαν κι αυτόν ήταν φασίστας, τότε μάλλον δικαιούμαστε και μείς οι «μικρότεροι» σε παρόμοια ατοπήματα.
Τείνουμε αυτοί που διαβάζουμε συστηματικά στην Ελλάδα κάτι άλλο από ευπώλητες ροζ σούπες να θεωρούμε ο ένας τον άλλον μέλος της ίδιας «συμμορίας» κι ας μην γνωριζόμαστε. Αυτό γιατί είμαστε αριθμητικά λίγοι και όταν κάπου με κάποιο τρόπο βρισκόμαστε αναγνωρίζουμε μιαν «αδελφή ψυχή». Ίσως να μην είναι πάντα έτσι. Ίσως κάποτε και να είναι. Λογαριάζω δυο ανθρώπους που γνώρισα καθαρά μέσα από το blog φίλους μου, κι ας έχουμε βρεθεί μια φορά όλη κι όλη για καφέ με κείνον και καμία φορά για καφέ με κείνη.  Και με κάποιους από τους συχνούς αναγνώστες και σχολιαστές του χώρου, νομίζω πως θα τακίμιαζα ωραιότατα.
Όμως τυχαίνει να λαμβάνω ενθουσιώδη mail από ανθρώπους που σιγά σιγά αποδεικνύεται πως δεν μπορούμε να έχουμε άλλη επαφή παρεκτός τα βιβλία. Κι άλλες φορές καταφέρνω να μισοτσακωθώ με κάποιον διαδικτυακά σε blog ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης (sic).
Το ότι διαβάζουμε βιβλία δεν μας κάνει a priori καλούς ανθρώπους, κυρίως γιατί το ποιός είναι «καλός» άνθρωπος έχει να κάνει με το ποιός του αποδίδει τον χαρακτηρισμό. Φυσικά και έχουν δικαίωμα οι άνθρωποι που διαβάζουν βιβλία να έχουν διαφορετικές πολιτικές τοποθετήσεις και κατ’ επέκταση πολύ διαφορετικές θεωρήσεις για τη ζωή. Κι αν κάποιος συνειδητά επέλεξε να είναι φασίστας, θα τον κρίνω για αυτό κι όχι φυσικά για την φιλαναγνωσία του.


  Υ.Γ. Και σε αυτούς που μου συνέστησαν να μην ασχολούμαι άλλο με το θέμα Χ.Α.για να μην "μπλέξω",  έχω να πω πως αν αρχίσουμε να αυτολογοκρινόμαστε ακόμα και σε μικρά blog όπως αυτό, τότε πως περιμένουμε από τους "επωνύμους" στα μεγάλα έντυπα να κάνουν τη δουλειά τους; 

18 σχόλια:

  1. Εγώ αντίθετα θα σε καλούσα να "μπλέξεις", εφόσον το θέλεις, όχι μόνο γιατί η αυτολογοκρισία καθιστά ανούσιο το blogging αλλά (κυρίως) γιατί πρέπει να κοιτάμε κατάμουτρα αυτό που μας τρομάζει για να το ξορκίσουμε και να το νικήσουμε...

    Επίσης...

    Είναι μεγάλη λούμπα να πιστεύει κάποιος ότι όποιος διαβάζει βιβλία δεν μπορεί να είναι ναζιστής... Θα προσθέσω δίπλα στον Σελίν, τον Έζρα Πάουντ και τον Γκύντερ Γκρας για να υπερθεματίσω σε αυτό που λες και να εφιστήσω την προσοχή ότι ο φασίστας δεν είναι μόνο ο τρομακτικός skinhead που φωνάζει "εγέρθητο" (sic) αλλά μπορεί να είναι και ένας "καθώς πρέπει" διανοούμενος...

    Καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Προφανώς επέλεξα να μπλέξω , τί νόημα θα είχε να μην το έκανα. Πάντως ενοχλήθηκα, καταλαβαίνω το φόβο, αλλά αν φτάσουμε να αυτοφιμωθούμε, θα είναι χειρότερο.

      Ίσως μας βολεύει να σκεφτόμαστε τον φασίστα σαν τον ξυρισμένο φουσκωτό μόνο, είναι πιο εύκολα αντιμετωπίσιμο.

      Διαγραφή
  2. Τον Χίτλερ τον υποστήριξαν κατεξοχήν "μορφωμένοι" και διαβασμένοι, έστω με τα τυπικά προσόντα. Εννοώ πως είχαν λάβει ακαδημαϊκή μόρφωση. Είναι εντελώς ασύνδετες οι πεποιθήσεις μας με τα αναγνώσματά μας και τις σπουδές μας. Σίγουρα όμως ένας καλλιεργημένος άνθρωπός, που παρατηρεί τα φαινόμενα της ζωής με ευαισθησία και καθαρό μυαλό, έχει περισσότερες πιθανότητες να έχει ανθρωποκεντρική κοσμοθεωρία.
    Τη γνώμη σου να την εκφράζεις φυσικά, όπως αναπνέεις. Άλλωστε εδώ είναι ο χώρος σου. Δεν επιβάλλεις σε κάποιον να σε επισκεφτεί. Αν θέλει έρχεται, αν του αρέσει μένει, αν έχει κάτι να σου μηνύσει το κάνει, αν θέλει να σου κάνει κακό θα υποστεί τις συνέπειες. Το θέμα είναι εσύ να είσαι ελεύθερη και αν μπορείς καλοπροαίρετη, που είσαι δηλαδή. Αλλά και να μην μπορούσες είπαμε, εδώ είναι ο χώρος σου!
    Ευχές!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θέλω κι εγώ να πιστεύω, πως έχουμε αν μη τι άλλο περισσότερες πιθανότητες να συναντήσουμε ανοιχτόμυαλους ανθρώπους ανάμεσα σε αυτούς που διαβάζουν σοβαρά.

      Διαγραφή
  3. Πολλές φορές με προβλημάτισε το θέμα που θίγεις και όχι μόνο για τους αναγνώστες ή συγγραφείς αλλά και για άλλους στο χώρο της τέχνης.
    Ως αναγνώστρια έχω μονίμως την απορία, πώς είναι δυνατόν κάποιος που διαβάζει πολύ, να μην έχει ανθρωπιστικές ιδέες. Δεν θα πω προοδευτικές , γιατί και αυτό είναι σχετικό.
    Θεωρώ ότι η ανάγνωση , η μελέτη ενός βιβλίου ότι γίνεται μεν για την απόλαυση αλλά συγχρόνως για να ανοίξει το μυαλό και να καλλιεργήσει την ψυχή. Τι να το κάνω εγώ , όταν κάποιος δηλώνει αναγνώστης , έχει βιβλιοθήκες, ξοδεύει χρήματα, αλλά δεν μπορεί να δει πέρα από τη μύτη του και κυρίως δεν μπορεί να δει τον εαυτό του στο πλευρό του ανθρώπου. Το διάβασμα για μένα αυτήν την αξία έχει, να μπορεί να αλλάξει τα μυαλά μας, τις ζωές μας προς το καλύτερο. Δεν μπορεί να είναι επιδερμικό και ουδέτερο.
    Επιπλέον ποτέ δεν ταύτισα τις σπουδές και τα πτυχία και τα αξιώματα με τη μόρφωση. Μορφωμένος μπορεί να είναι και ο αγρότης και ο εργάτης και μάλιστα πολύ περισσότερο από έναν πτυχιούχο ή πανεπιστημιακό. Αυτοί είναι γνώστες του αντικειμένου τους όχι απαραίτητα μορφωμένοι. Η μόρφωση και η καλλιέργεια είναι τελείως διαφορετικά πράγματα.
    Και τι σόι διανοούμενοι είναι αυτοί που ζουν κλεισμένοι στο καβούκι τους και ασχολούνται μόνο με την τέχνη τους, αλλά δεν έχουν φωνή να φωνάξουν για ό,τι βλέπουν να γίνεται γύρω τους.

    Σου συνέστησαν να αυτολογοκριθείς; Σαν απειλή μου ακούγεται.
    Ντροπή!

    Καλησπέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μπα, περισσότερο καλοπροαίρετο ήταν, "έχεις κι ένα παιδάκι να προσέχεις", τέτοιου τύπου. Εκνευριστικό παρ' όλα αυτά.
      Η τέχνη πολλές φορές έχει να κάνει με το συναίσθημα κι όχι με το μυαλό και για τον καλλιτέχνη αλλά και για αυτόν που την απολαμβάνει.

      Διαγραφή
  4. Ε,καλά δεν συγκρίνεται ο Σελίν ή ο Χάμσουν με τα ντόπια χρυσαύγουλα,αυτά είναι μαζεμένα το λιγότερο από την χωματερή...
    Αλλά και το παραλήρημα του Λαρς Φον Τρίερ πέρυσι,πρόπερσι δεν θυμάμαι,λίγο ήταν;Όσο για την τελική ποιότητα που αποκτά κάποιος από το διάβασμα, άστο καλύτερα...Ξέρω πάαααρα πολλούς που το διάβασμα ή το γράψιμο τους έχει κάνει ακόμα πιο αλαζόνες, φασίστες,εγωτικούς, μισογύνηδες και πολλά ακόμα που τα είχαν όμως ήδη ως χαρακτηριστικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αν το διάβασμα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο, ο κόσμος θα ήταν ήδη καλύτερος...
    Ανάμεσα στους τραμπούκους της ΧΑ φοβάμαι πάντως πως υπάρχουν κι εκείνοι που μπορούν να υποστηρίξουν το ιδεολογικό της υπόβαθρο, πέρα από το να ρίξουν ένα χέρι ξύλο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Έχω εγκαταλείψει εδώ και χρόνια την καθησυχαστική ουμανιστική ιδέα πως η επαφή με την τέχνη μάς καθιστά καλύτερους(όπως και την αντίθετή της,ότι ο "λαϊκός" άνθρωπος είναι αγνός και ανόθευτος σε σχέση με τον αλλοτριωμένο λόγω τέχνης κλπ).Σίγουρα μάς κάνει πιο ραφινάτους,αλλά "καλύτερους"; Καλύτερους σύμφωνα με τι,χριστιανικά καλύτερους ας πούμε; Ειδικά η ανάγνωση λογοτεχνίας θαρρώ πως εντείνει την συνείδηση του εαυτού,πως μας ωθεί δηλαδή να νιώθουμε πόσο βαθιά,οδυνηρά και αναπόδραστα άνθρωποι είμαστε(άνθρωποι,όχι ανθρωπιστές!).Επίσης,προσωπικά δεν νιώθω καθόλου ότι θα τακίμιαζα πιο εύκολα με βιβλιόφιλους,αντιθέτως τις περισσότερες φορές μού δίνουν στα νεύρα! Είναι συχνά δογματικοί,μισαλλόδοξοι,προσβλητικοί,αλαζόνες,απλώς αυτές οι ιδιότητες αλλάζουν συμφραζόμενα και ανεβαίνουν μερικά σκαλιά στο γλωσσικό επίπεδο.

    Βιβή,ο Τρίερ δε μου αρέσει καθόλου ως σκηνοθέτης,αλλά νομίζω πως στην περίπτωση που αναφέρεις,το παραλήρημα χαρακτηρίζει περισσότερο το Φεστιβάλ,παρά αυτόν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτή η σκέψη, πως το διάβασμα μας κάνει περισσότερο ανθρώπους και όχι ανθρωπιστές μου έχει περάσει συχνά από το μυαλό, αλλά με πολύ περισσότερα λόγια, εσύ το είπες με δυο κουβέντες.

      Εγώ συμπαθώ τις ταινίες του Τρίερ σε γενικές γραμμές, τον ίδιο πάλι....

      Διαγραφή
  7. Φέρνοντας τον Τρίερ ως παράδειγμα θέλω να πω ότι στην Τέχνη όλων των εποχών,των ειδών και των επιπέδων φυτρώνουν και λουλούδια και αγκάθια εκτιμώμενα ως τέτοια σύμφωνα με την μέση κρίση του κύριου αποδέκτη,που πάντα είναι το μεγάλο κοινό κι η τρέχουσα της εποχής του πολιτική ηθική κι εμείς,αυτό το κοινό,όχι πάντα πολιτικά υποψιασμένο,έχουμε συγκινηθεί,ακόμα κι εκφραστεί μέσα από το έργο τους,πολλές φορές,οπότε απορούμε κι αιφνιδιαζόμαστε με τα ύστερα καμώματά τους επειδή έχουμε λειτουργήσει συναισθηματικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν αντιλέγω,αλλά ειδικά για το εν λόγω επεισόδιο,έχω διαφορετική άποψη.Καλύτερα όμως να μην την αναπτύξω εδώ,διότι θα βγούμε από το θέμα της ανάρτησης.

      Διαγραφή
  8. Ανώνυμος11/5/12, 5:58 μ.μ.

    Είναι αλήθεια, δυστυχώς, ότι δεν συνάδει πάντα η πνευματική καλλιέργεια ενός ατόμου με την ανθρωπιά του, τόσο στη ζωή όσο και στην Τέχνη (γενικά).
    Επειδή συνήθως αισθανόμαστε δέος απέναντι στο θαύμα της απόλυτης ταύτισης της ζωής και του έργου τους, θεωρούμε αυτονόητο ότι αυτά πάνε μαζί.

    Κι όμως δεν πάνε πάντα, κι έτσι έχουμε τους "καταραμένους ποιητές" (Μπωντλαίρ, Βερλαίν, Ρεμπώ, κτλ.), το Νταλί να υποστηρίζει το Φράνκο, τον Έζρα Πάουντ υπέρ του Μουσολίνι, το Σελίν και τον Χάμσουν υπέρ του Χίτλερ, το Γκράχαμ Γκριν που λέγεται ότι ήταν κατάσκοπος κτλ. κτλ.

    Καλό είναι λοιπόν να ξεχωρίζουμε τον άνθρωπο από το έργο.
    Αν τύχει και συμπίπτουν αυτά τα δυο, τότε συμβαίνει το θαύμα.
    Όπως π.χ. στην περίπτωση του Νικηφόρου Βρεττάκου...

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θα συμφωνήσω, ποτέ δεν με ενδιέφερε ο καλλιτέχνης ως άτομο (ή σχεδόν ποτέ, τέλως πάντων, μόνον το έργο του.

      Διαγραφή
  9. Ανώνυμος11/5/12, 11:00 μ.μ.

    Καλησπέρα Κατερίνα,
    δεν καταλαβαίνω γιατί μπερδεύουμε τον σύγχρονο φανατικό αναγνώστη με τους καλλιτέχνες και τους συγγραφείς.
    Είναι κάποιος που έχει το ταλέντο να καταγράφει τις σκέψεις του έτσι ώστε να δημιουργεί λογοτεχνία, ταυτόχρονα και φανατικός αναγνώστης; Πολύ αμφιβάλλω. Κάποιοι έγραψαν τα αριστουργήματά τους στα 25, μην αναφέρω και την πολυτάραχη ζωή που έκαναν.
    Μπορούσαν σε παλιότερες εποχές με μία παραγγελία να φέρουν δίπλα τους βιβλία συγγραφέων από όλο τον κόσμο, από την Αμερική μέχρι το Ισραήλ; Μάλλον όχι.
    Θεωρώ ότι ένας σύγχρονος φανατικός αναγνώστης, είναι πολύ δύσκολο να είναι φασίστας και αδύνατον να ψηφίσει Χ.Α.

    Ε.Γ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ε.Γ. μου, ο συγγραφέας που γράφει και δη αριστουργήματα χωρίς να είναι φανατικός αναγνώστης είναι κατ' εμέ ένας μύθος. Αναγκαστικά αγαπάς τα βιβλία, όταν γράφεις. Από την άλλη ωραία θα ήταν αν οι αναγνώστες ήταν όλοι άνθρωποι καλών προθέσεων, αν η καλλιέργεια αυτή καθ' αυτή έφτανε για να μην είσαι φασίστας, αλλά δε φτάνει. Νομίζω πως, οι φανατικοί αναγνώστες έχουν όλα τα σχήματα και χρώματα, όπως οι "κανονικοί" άνθρωποι.

      Διαγραφή
  10. Ανώνυμος12/5/12, 7:34 π.μ.

    «βιβλία διαβάζουν πολλοί άνθρωποι και το πώς τα αντιλαμβάνονται έχει να κάνει με το ποιοί είναι» παντως η αναγνωση βιβλιου προσφερει γνωση μονο και μονο γιατι λειτουργει το μυαλο.προς ποια κατευθυνση εχει να κανει με τις εμπειριες του και ποσο ανοιχτο μυαλο ειναι.
    φασισμος κατα βαση δεν ειναι τι αποψεις εχεις αλλα πως δεχεσαι τις αποψεις του αλλου.
    ο καλλιτεχνης χαρακτηριζεται απο το εργο του και οχι απο τις αποψεις του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σαφώς ο καλλιτέχνης ή μάλλον για να ακριβολογούμε το έργο του χαρακτηρίζεται από την καλλιτεχνική αξία του κι όχι από τις πολιτικές ιδέες του δημιουργού. Όσο για του αναγνώστες, του καθενός το "άνοιγμα του μυαλού" μπορεί να σημαίνει ένα σωρό πράγματα.

      Διαγραφή