Ήδη από τον τίτλο, ο Γιάννη Παπαγιάννης μας προδιαθέτει πως θα διαβάσουμε κάτι διφορούμενο, κάτι που θα αναιρεί ολοένα τον εαυτό του. «Το διπλό πρόσωπο του νου» -και όχι του Ιανού- είναι ένα μυθιστόρημα που δεν αρέσκεται στις εύκολες λύσεις, δεν δίνεται στον αναγνώστη απλόχερα. Τουλάχιστον όχι από την αρχή. Γιατί αν επιμείνει κανείς, σταθεί στην γοητεία των λέξεων και αγνοήσει για λίγο την θολότητα της πλοκής, στο τέλος θα ανταμειφτεί από ένα κείμενο ολοκληρωμένο, που τρώει ολοένα την ουρά του, αλλά δεν αναλώνεται ούτε στο χιλιοειπωμένο, ούτε στο κλισέ.
Η ιστορία έχει ως εξής: Ο συγγραφέας Γιάννης Παπαγιάννης γνωρίζει σε ένα μοναχικό ταξίδι τον Βασίλη, που συνοδεύεται από τρεις κοπέλες, την Καμίλ, την Λένα και την Αριάγνη (!), και αποφασίζει να τους ακολουθήσει. Έπειτα από ένα βράδυ ξέφρενου μεθυσιού με αλκοόλ και ουσίες και σεξουαλικού πυρετού με την Αριάγνη, η κοπέλα βρίσκεται δολοφονημένη με αγριότατο τρόπο και ο συγγραφέας είναι ο υπ’ αριθμόν ένα κατηγορούμενος.
Ο Βασίλης, ένας ψυχίατρος που έχει βρει μια δική του, διαδραστική μέθοδο θεραπείας, όταν ήταν 18 χρονών είχε ερωτευτεί στο χωριό του την Ευγενία. Η Ευγενία δεν τον περίμενε, κι ο έρωτας τους κατάντησε ένα κουρέλι αντεκδικήσεων. Όταν ο συγγραφέας ψάχνει να τον βρει, για να καθαρίσει το όνομά του από την κατηγορία του φόνου, ο Βασίλης είναι παντρεμένος με την Έρση.
Στο βιβλίο γίνονται φόνοι και υπάρχει φόβος. Αυτό θα το κατέτασσε στα θρίλερ. Όμως όλα αυτά τα στοιχεία της πλοκής μοιάζουν προσχηματικά, δίνουν απλά το έναυσμα στον συγγραφέα για να μιλήσει για δυο μεγάλα θέματα, τον έρωτα και την μνήμη και να κατασκευάσει ένα μυθιστόρημα στα πρότυπα του μεταμοντερνισμού. Γιατί πάνω από όλα, ο πανταχού παρών αλλά ανύπαρκτος Γιάννης Παπαγιάννης, αυτό θέλει να κάνει, να γράψει.
"Όταν ξεκινάω να γράψω μια ιστορία, δηλαδή μια από τις μεταβολές της αλήθειας, καταστρώνω, δημιουργώ ένα σχέδιο. Αναδεικνύω την ιδέα. Αριθμώ τις σκηνές. Διορθώνω. Συγγράφω βιογραφικά των ηρώων. Γνωρίζω πρώτα απ' όλα το τέλος. Με βάση αυτό επεξεργάζομαι την αρχή. Προτού ξεκινήσω την σύνθεση, πράττω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να μηδενίσω την τυχαιότητα. Το κακό είναι ότι, όταν μπαίνουν οι λέξεις στο χαρτί, το μυθιστόρημα μεταμορφώνεται. Παραμορφώνεται. Δεν υπάρχει.. Το αποτέλεσμα είναι πάντα διαφορετικό από εκείνο που έχω οραματιστεί. Είναι κάτι έξω από εμένα, αλλιώτικο. Δεν κατορθώνω να με αναγνωρίσω. Δεν υπάρχει καθρέφτης εκεί μέσα να κοιταχτώ. Αυτός είναι ο λόγος που δεν θέλω να υπογράφω τα έργα μου. Γιατί δεν ξέρω τι όνομα να βάλω.[]"
Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την ανάγνωση και την γραφή, από αυτό που συμβαίνει στο κεφάλι ενός συγγραφέα, την ύπαρξη και την ανυπαρξία. Οι ήρωες του Παπαγιάννη, που ακόμα και τα ονόματά τους δεν είναι παρά λογοτεχνικές αναφορές, δεν υπάρχουν παρά μόνον στον νου του. Αυτή η λούπα, ο συγγραφέας μες στο μυαλό του έργου και το έργο μέσα στο μυαλό του συγγραφέα είναι τόσο αριστοτεχνικά στημένη όπως σε λίγα κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ενσωματώνονται στο διπλό πρόσωπό του νου ένα σωρό αφηγηματικές τεχνικές και υπερκειμενικές αναφορές. Αλλά το βασικό είναι πως το μυθιστόρημα ξέρει να μας οδηγήσει στα όρια της φαντασίας· στα όρια της ύπαρξης μέσα στον νου, εκεί που το αν υπάρχεις ή δεν υπάρχεις τελικά δεν έχει σημασία.
Δεν είναι ευκολοδιάβαστο το βιβλίο του Γιάννη Παπαγιάννη. Το κείμενό του δεν ρέει. Η πλοκή δεν προχωράει. Όμως είναι ένα απολαυστικό διανοητικό παιχνίδι για όσους αγαπούν την λογοτεχνία. Ένα βιβλιοβιβλίο για χτυπημένους αναγνώστες.
Υ.Γ. 42 Απόψε στις 20:30 παρουσιάζουμε στο Booktalks μαζί με την Βιβή Γεωργαντοπούλου το βιβλίο του Παπαγιάννη. Ανάγνωση αποσπασμάτων από την Μαρώ Τριανταφύλλου.
Υ.Γ. 42-42 Με χάλασε πολύ το "λυσάρι" υπερκειμενικών αναφορών στο τέλος. Τις ραφές των κειμένων οι αναγνώστες τις ανακαλύπτουν μόνοι τους, δεν χρειάζονται το πατρικό χεράκι της έκδοσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου