6/2/13

"'Ορυξ και Κρέικ", Margaret Atwood




Με τα βιβλία «Όρυξ και Κρέικ» και "H Χρονιά της πλημμύρας» διέπραξα ένα -μάλλον μη κλασικό- αναγνωστικό λάθος, διάβασα πρώτα το sequel. Αυτό μόνον στα λόγια είναι πρόβλημα, γιατί τα δυο βιβλία στέκονται ανθύπαρκτα, κινούνται στην ίδια φανταστική σφαίρα, αλλά στην πραγματικότητα λίγη σχέση έχουν το ένα με το άλλο. Το «Όρυξ και Κρέικ» είναι κλάσεις ανώτερο, αλλά αυτό  συμβαίνει συχνά σε ταινίες και βιβλία που ο δημιουργός αποφασίζει να επενδύσει στην ίδια ιδέα∙ το πρωτογενές υλικό είναι καλύτερο.

Ας επικεντρωθώ λοιπόν στο ίδιο το βιβλίο γιατί το αξίζει. Πρόκειται για μια δυστοπία, από αυτές που η Άτγουντ ξέρει να χειρίζεται με κλειστά μάτια, για ένα σύμπαν αλλόκοτο μεν, όχι όμως τόσο μακρινό ούτε δύσκολο να φανταστείς, όπου η γενετική έχει ξεφύγει από τα όρια, δημιουργούνται συνεχώς καινούργια είδη στα εργαστήρια, χαζοί συνδυασμοί όπως τα ρακουνάβια*, κι άλλοι επικίνδυνοι όπως τα τσακαλόσκυλα και τα οργούνια (γουρούνια με ανθρώπινο DNA) ώσπου ένας άνθρωπος, ο Κρέικ, αποφασίζει να φτιάξει ένα νέο είδος ανθρώπου.

Ήρωας του μυθιστορήματος είναι ο Χιονάνθρωπος ή αλλιώς Τζίμι, κολλητός του Κρέικ από τα μαθητικά τους χρόνια που στάθηκε δίπλα του όσο αυτός σχεδίαζε έναν εφιάλτη και τελικά βρέθηκε να ζει την καταστροφή που ενορχήστρωσε ο φίλος του. Τον παρακολουθούμε όσο προσπαθεί να τα βγάλει πέρα σε έναν κόσμο που δεν φαίνεται κανείς άλλος homo sapiens sapiens να έχει επιζήσει και οι μόνοι οργανισμοί είναι τα γενετικά τροποποιημένα «παιδιά του Κρέικ»- άντρες και γυναίκες απαλλαγμένοι από τα πάθη των πιο παλιών που τρέφονται μόνο με βολβούς και ρίζες, δεν έχουν την αίσθηση της ιδιοκτησίας, του αρχηγού, δεν θα μάθουν ποτέ να καλλιεργούν ή να δημιουργούν κι έχουν οίστρο μόνο μια φορά το χρόνο οπότε και το αιδοίο των γυναικών γίνεται μπλε και την διεκδικούν όλοι οι άντρες στη σειρά κουνώντας τους επίσης μπλε φαλλούς τους- και τα "παιδία της Όρυξ", τα αλλόκοτα ζώα και φυτά του εργαστηρίου.

Ο Τζίμι είναι ένας ολοκληρωμένος χαρακτήρας, πράγμα σπάνιο σε δυστοπικά μυθιστορήματα, ένας άνθρωπος που πονά αλλά δε διστάζει να πει την ιστορία του. Ο Κρέικ συμβολίζει την αλαζονεία, την αυτιστική προσκόλληση στο "επόμενο στάδιο" και η Όρυξ, η μικρή πόρνη που καταλήγει μια μικρή θεά μητέρα-φύση, ίσως το πιο καλό αστείο όλου του βιβλίου. Το μυθιστόρημα είναι έξυπνα στημένο αφηγηματικά, οι σκηνές του χαώδους παρόντος εναλλάσσονται με αυτές του αμαρτωλού παρελθόντος και το τέλος αφήνει να αχνοφαίνεται μια ελπίδα.

Στη σχετικά γρήγορη ανάγνωση που επιτρέπει η ροή της αφήγησης χάρηκα το πως εξελίσσεται η ιστορία, τους προβληματισμούς της Άτγουντ για τον πλανήτη και τη γενετική, τον τρόπο που είναι δομημένη η κοινωνία, το αν τα ανθρώπινα "ελαττώματα" είναι πραγματικά τέτοια, δεν βαρέθηκα στιγμή. Το βιβλίο δεν παίρνει σαφή πολιτική θέση κι αυτό είναι από τα μεγαλύτερα ατού του. Κι αν κι έχω κλίση πως αυτού του τύπου τα μυθιστορήματα και δεν μπορώ να είμαι αντικειμενική, νομίζω πως το«Όρυξ και Κρέικ» είναι από αυτά που κανείς αξίζει να διαβάσει στη ζωή του.   

*στη "Χρονιά της Πλημμύρας" μεταφράζονται ρακουνασβοί

"Όρυξ και Κρέικ", Μάργκαρετ Άτγουντ, μετ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ωκεανίδα, 2004, σελ. 570


Υ.Γ. Η μετάφραση του "'Ορυξ και Κρέικ" μου φάνηκε καλύτερη.


16 σχόλια:

  1. Κατερίνα,
    χαίρομαι ιδιαίτερα για την ανάρτηση αυτή, καθώς η συγγραφέας είναι η αγαπημένη μου. Όντως η μετάφραση στο Όρυξ και Κρέικ της Μαρίας Αγγελίδου είναι καλύτερη και πληρέστερη.
    Συνιστώ και την ανάγνωση του λίγο παλαιότερου βιβλίου της "Ο τυφλός δολοφόνος", επίσης εκδόσεις Ωκεανίδα και πολύ καλή μετάφραση Πόλυς Μοσχοπούλου.
    Γενικά, μπράβο για τις αναρτήσεις σου!
    Αγγελική

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο τυφλός δολοφόνος και η κλέφτρα Κίσσα ήταν από τα βιβλία που αγαπούσα στα είκοσι μου, με κάποιες ενοχές. Ένιωθα μεγάλη έλξη για τα βιβλία της Άτγουντ αλλά παράλληλα τη θεωρούσα εμπορική. Μετά διάβασα το A Handmaid's tale και μου έφυγαν κι οι ενοχές και όλα, η Άτγουντ μου αρέσει, και σε όποιον αρέσει...

      Σε ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια Αγγελική :)

      Διαγραφή
  2. Ανώνυμος6/2/13, 1:43 μ.μ.

    Και το εξώφυλλο, για το είδος αλλά και την έκδοση - επειδή για Ωκεανίδα μιλάμε - δεν είναι άσχημο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εμένα μου άρεσε πολύ το εξώφυλλο, βέβαια είναι μόνο κάλυμμα, από κάτω η παλιά γνωστή ασημένια Ωκεανίδα....

      Διαγραφή
    2. αυτό το κάλλυμμα που λες το λένε κ κουβερτούρα :)

      Διαγραφή
  3. Καλησπέρα Κατερίνα!

    Την Μάργκαρετ Άτγουντ την ανακάλυψα τυχαία όταν βρήκα το βιβλίο της "Μάτι γάτας" (... απουσία άρθρων, κάτι που με τράβηξε με μανία κοντά του. Ούτε "το μάτι της γάτας", ούτε "μάτι της γάτας" απλώς "μάτι γάτας"!) σε προσφορά που έβγαζε μάτι... Μαραμπού!

    Το διάβασα και ανακάλυψα με θαυμασμό και τρόμο την σκληρότητα της παιδικής ηλικίας των κοριτσιών. Έπειτα διάβασα το δοκίμιό της "Συνομιλώντας με τους νεκρούς" όπου μεταξύ άλλων θαυμαστών ανακάλυψα την λογοτεχνική ύπαρξη της Καναδής διηγηματογράφου Άλις Μονρό. Στην συνέχεια ακολούθησε το "Όρυξ και Κρέικ" λόγω τιμής και θλίβομαι που κατέλαβε μια σκονισμένη θέση στα αδιάβαστα - λόγω τιμής! Σίγουρα, κάποια στιγμή θα διαβάσω και την "Ιστορία της πορφυρής δούλης" για μια πιο σφαιρική άποψη του έργου της.

    Δε ξέρω αν θεωρείται εμπορική συγγραφέας, πάντως αν την διάβαζαν οι εμπορικοί αναγνώστες έναντι άλλων επιλογών που κάνουν, σίγουρα κερδισμένη θα έβγαινε η λογοτεχνία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ίσως να μου είχε μείνει η αίσθηση λόγω Ωκεανίδας (πράγμα άδικο, γιατί στην Ωκεανίδα δεν βγαίνουν μόνο τέτοια). Πάντως εμπορική είναι σίγουρο και χαίρομαι για αυτό είναι σημαντικό οι καλοί συγγραφείς να πουλάνε.

      Μάλλον θα βάλω στα υπόψιν και το "μάτι γάτας", ενδιαφέρουσα η έλλειψη άρθρων...

      Διαγραφή
  4. Κοίτα τώρα να δεις τι μου έκανες...
    Το έχω τόσα χρόνια στη βιβλιοθήκη μου και για κάποιον περίεργο λόγο δεν το έχω διαβάσει...

    Το ξεκινάω σήμερα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Είχα πάει χθες στον Σκλαβενίτη στην Χαλανδρίου και το είχαν μεταξύ άλλων βιβλίων σε προσφορά 5€ οπότε το αγόρασα κατευθείαν... :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μόνο εσύ κι εγώ παραδεχόμαστε ανοιχτά πως αγοράζουμε ακόμα κι από σούπερ μάρκετ βιβλία, χιχιχι. Σε κλέψανε, εγώ στο παζάρι το πήρα 3 ευρώ...

      Διαγραφή
    2. Γιατί, ντροπή είναι?
      Κι αφού το βρήκα φτηνότερο από το βιβλιοπωλείο να μην το πάρω?

      Όντως με κλέψανε... :-\

      Διαγραφή
  6. Σπάνια καταφέρνω να διαβάσω ένα τόσο μεγάλης έκτασης βιβλίο σε μόλις δύο μέρες και να το απολαύσω τόσο πολύ που να μην παραπονεθώ στιγμή για το ελαφρύ αυχενικό σύνδρομο που με ταλαιπώρησε εξαιτίας του! Είναι έτσι όπως τα γράφεις στην ανάρτησή σου. Ένα βιβλίο από αυτά που αξίζει να διαβάσει κανείς στη ζωή του -- και αν αυτή η κλισέ φράση άλλοτε θα με έκανε να αγριεύω σαν τσακαλόσκυλο για την μασημένη απόλαυση που προσπαθεί ενδόμυχα να μου πλασάρει, εδώ με βρίσκει απολύτως σύμφωνο και ελαφρώς πεινασμένο ακόμη ύστερα από τόση βουλιμική ανάγνωση!

    Θέλησα να αφήσω το σχόλιο εδώ γιατί εδώ είναι η φυσική του θέση. Όμως θέλω να μιλήσω και για την παραγγελία που έκανες πριν δυο μέρες, η οποία θα μοιάζει να έρχεται από το μέλλον, για όποιον ανυποψίαστο μπει σε αυτή την ανάρτηση! Μου άρεσε που αγόρασες τα διηγήματα του Καλβίνο, ελπίζω να τα απολαύσεις. Τα λημέρια του λύκου ξεκίνησα να τα διαβάζω από σήμερα και το επόμενο σκέφτηκα να είναι η Χλωμή φωτιά, οπότε υποψιάζομαι ότι ίσως οι επόμενες αναγνώσεις μας κινηθούν κάπως παράλληλα, το οποίο θα εξασφαλίσει περισσότερη συνάφεια μεταξύ ανάρτησης και σχολίων! Χάρηκα και με την επιλογή σου, του Λόουρι. Σε τσιγκλάει το οπισθόφυλλο, δεν νομίζεις; Σαν να λέει "Που πας καημένε, αφού δεν με έχεις διαβάσει!" Ωστόσο, η κατοχή του βιβλίου δεν εξασφάλισε ταυτόχρονα και την ανάγνωσή του. Θα δούμε στην πορεία, μπορεί να σε αφήσω να κάνεις την "βρώμικη" δουλειά!

    Υ.Γ. 42 Μαντεύω ότι ο λόγος που πήρες το Μηδέν και το Άπειρο είναι η απόλυτη κορυφή που του έδωσε ο Λιμπρόφιλο στην περασμένη ανάρτηση με τα δέκα αγαπημένα βιβλία του καθενός. Εγώ πάντως κόλλησα σε εκείνη την επιλογή και περιμένω να μάθω περισσότερα για αυτό το βιβλίο που δεν είχα ξανακούσει και που μου θύμιζε νοερά το Είναι και το Μηδέν του Σάρτρ (άσχετο!) :Ρ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Για την Άτγουντ θα συμφωνήσουμε, το βιβλίο είναι εξαιρετικό. (Αντιδραστικό παιδί κι εσύ, όπως εγώ, μόλις βλέπεις απόλυτες εκφράσεις, τσινάς. Τί πράγμα είναι αυτό;)

      Λοιπόν, τελείωσα τον Μαρίας και μου φάνηκε καλός αλλά όχι επικός, όπως το προηγούμενο που είχα διαβάσει. Είναι και το πρωτόλειό του, το έγραψε 18 χρονών. Τον Λόουρι αν και τον παρήγγειλα με λαχτάρα, τώρα δεν ξέρω γιατί τον βλέπω να πέφτει σε προτεραιότητα. Χλομή φωτιά και Καλβίνο σε τέτοια τιμή, θα ήταν κρίμα να τα προσπεράσω.

      Υ.Γ. Ναι, "το μηδέν και το άπειρο" το πήρα λόγω του γκουρού, γιατί να το κρύψουμε άλλωστε.

      Διαγραφή
  7. Κοιτάχτε όμως πλέον τι εξώφυλλο έχει με την επανέκδοση από τον Ψυχογιό!

    ΑπάντησηΔιαγραφή