"Μικρές αναμνήσεις", José Saramago

Όταν κάποιος ξέρει να γράφει και πώς να πει μια ιστορία, δεν το χάνει φυσικά γιατί αρχινάει να πει την ιστορία της ζωής του. Έτσι κι εδώ, στις «Μικρές αναμνήσεις» η γραφή είναι η γνωστή και αγαπημένη ρέουσα και άστικτη του Σαραμάγκου. Όμως ο μύθος είναι η αυτοβιογραφία του από τα παιδικά του χρόνια ως τα δεκαπέντε του. Κι εδώ κάπως χαλάει η σούπα, γιατί όταν ένας ογδοντακονταετής γράφει για την παιδική του ηλικία αναπόφευκτα την ζαχαρώνει, έτσι οι σκηνές έχουν μια τρυφερότητα στα όρια του μελό που καθόλου δεν μοιάζει με τον γνωστό, καλό,  κυνικό θείο Ζοζέ. Φυσιολογικό για κείνον, κουραστικό για τον αναγνώστη.

            Οι βιογραφίες και περισσότερο οι αυτοβιογραφίες σπανίως είναι του γούστου μου, παρ’ όλα αυτά πίστεψα, ίσως λόγω και του μικρού του όγκου, πως το βιβλιαράκι δεν θα με κουράσει, με νίκησε και η περιέργειά μου γύρω από τον μύθο του «Σαραμάγκου που δεν τελείωσε καν το γυμνάσιο». Λάθεψα, δεν θέλω να ξέρω τίποτα για τους συγγραφείς Μου, παρά μόνον τα βιβλία τους.

"Μικρές αναμνήσεις", Ζοζέ Σαραμάγκου, μετ. Αθηνά Ψυλλιά, εκδ. Καστανιώτη, 2008, σελ.140