Βαθμολογώντας τα βιβλία που διάβασα το 2021

Τούτη ήταν η χρονιά με τις λιγότερες αναρτήσεις στο blog. Πάρθηκαν αποφάσεις και παραδόξως τηρήθηκαν, θα γράφω πια μόνο όταν έχω κέφι χωρίς καμία υποχρέωση (προς τον εαυτό μου) να καταγράψω όλα μου τα διαβάσματα εδώ. Το ιστολόγιο διανύει την 13η χρονιά του, ίσως από τα μακροβιότερα με σταθερή παρουσία στην ελληνική μπλογκόσφαιρα, μα ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, αργοπεθαίνει. Θα είχε αφεθεί στη λήθη αν δεν το στήριζαν τα social media που χτίστηκαν γύρω από αυτό, η ομάδα και η σελίδα στο facebook. Κι ίσως από καιρό να το είχα βαρεθεί αν δεν υπήρχε το Booktalks.

Φέτος λοιπόν θα βαθμολογήσω τα βιβλία για τα οποία έγραψα έστω και λίγες γραμμές κι όχι όσα διάβασα. Και μοιάζει εντελώς απελευθερωτικό αυτό, που έσπασε η σύμβαση.

"Ηθικές επιστήμες", Martín Kohan         9

"Η χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις", José Saramago          10



"Όλιβ Κίττριτζ", Elizabeth Strout          9


"Το κοριτσάκι στον παγετώνα", Adelaide Bon          7



"Άντρες χωρίς άντρες", Νίκος Δαββέτας          8



"Ένας άνθρωπος που κοιμάται", Georges Perec          8



"Πριν χαθούν τα πουλιά", Charlotte McConaghy          7



"Τρικυμίες παθών", Αργυρώ Μαντόγλου          8



"Το γυάλινο ξενοδοχείο", Emily St.John Mandel          7



"Η Κλάρα και ο Ήλιος", Kazuo Isighuro          8



"Λύκος ανάμεσα σε λύκους", Hans Fallada          8



"Περί φυσικής της μελαγχολίας", Georgi Gospodinov          10



"Η Λόττε στη Βαϊμάρη", Thomas Mann              9



«Δυσφορεί η νύχτα» , Marieke Lucas Rijneveld          6



"Η Ζέλντα έφυγε", Φωτεινή Ναούμ          7



"Να μάθω να μιλώ με τα φυτά", Marta Orriols          9



"Η Ανωμαλία", Hervé Le Tellier          9



"Η θάλασσα δεν είναι μπλε", Πέλα Σουλτάτου          8



"Έτσι αρχίζει το κακό", Javier Marías          7



" Η λίστα του Λεπορέλο", Φώτης Δούσος          8



"Αρκαδία", Emmanuelle Bayamack-Tam          9



"Σάγκι Μπέιν", Douglas Stuart          8



"Οι λέοντες της Σικελίας", Stefania Auci          7



"Το πέρασμα του μακελάρη", John Williams          8



"Εκπνοή", Ted Chiang          10



"Χιλιανός ποητής", Alejandro Zambra          10



"Ο φίλος", Sigrid Nunez          10


"Νοσταλγία", Mircea Cărtărescu          10



"Διομίρα", Σπύρος Γλύκας          7



"Neverhome", Laird Hunt          7



"Μπλε Ήλιος", Διονύσης Μαρίνος          8



"Utopia Avenue, David Mitchell          9


"Η θάλασσα", Μιχάλης Μακρόπουλος          9

Συνολικά διάβασα 52 πεζογραφικά βιβλία, καμιά δεκαριά ποιητικά, πέντε graphic novels και άπειρα βιβλία αναφοράς για το μεταπτυχιακό (καλά να πάθω, αφού ήθελα δεύτερο). Δεν μετράω, αλλά ίσως και να μετράω και σιγά μη σας δώσω και λογαριασμό. 

Καλή χρονιά να έχουμε! Με υγεία! Χαρά! Και βιβλία!

Ανασκόπηση: Τα δέκα καλύτερα βιβλία της χρονιάς μας

Κι όπως συνήθως τακτοποιημένα και με τη σειρά τους τα βιβλία του Χριστουγεννιάτικου Διαβάζοντας Live (με την Αγγελική Μποζίκη και την Κατερίνα Μαλακατέ) 

Για αρχή τα βιβλία δώρα, ευγενική προσφορά των Εκδόσεων Μεταίχμιο, Δώμα και Κίχλη: 

• "Τόσο πολύ νερό, τόσο κοντά στο σπίτι", Ρέιμοντ Κάρβερ, μετ. Γιάννης Τζώρτζης, εκδ. Μεταίχμιο

• "Αυτό είναι ευτυχία", Νάιαλ Ουίλλιμας, μετ. Κίκα Κραμβουσάνου, εκδ. Δώμα

• "Η εποχή των τυφώνων", Φερνάντα Μέλτσορ, μετ.Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Δώμα

• "Τι ντροπή", Παουλίνα Φλόρες", μετ. Ματθίλντη Σίμχα, εκδ. Κίχλη

Τα βιβλία της χρονιάς μας:

(είμαστε κολλητές τελικά, 7 στα 10 ήταν κοινά, οπότε θα τα γράψω συνολικά)

Η λίστα της Αγγελικής

• "Νοσταλγία", Μίρτσεα Καρταρέσκου, μετ. Βίκτωρ Ιβάνοβιτς, εκδ. Καστανιώτη

• "Η Ανωμαλία", Ερβέ Λε Τελιέ, μετ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Opera

• "Εκπνοή", Τεντ Τσιανγκ, μετ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Ίκαρος

•  "O φίλος", Σίγκριντ Νιούνεζ, μετ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Gutenberg

• "Όλιβ Κίττριτζ", Ελίζαμπεθ στράουτ, μετ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Άγρα

• "Η χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις", Ζοζέ Σαραμάγκου, μετ. Αθηνά Ψυλλιά, εκδ. Καστανιώτη

• "Χιλιανός ποιητής", Αλεχάντρο Σάμπρα, μετ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος

• "Αρκαδία", Εμμανυέλ Μπαγιαμάκ-Ταμ, μετ. Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Πόλις

• "Utopia Avenue", Ντέιβιντ Μίτσελ, μετ. Μαρία Ξυλούρη, εκδ. Μεταίχμιο

• "Να μάθω να μιλώ με τα φυτά", Μάρτα Οριόλς, εκδ. Καστανιώτη

• "Αντίο φαντάσματα", Νάντια Τερανόβα, μετ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Μεταίχμιο

• "Ο μεγάλος σκύλος", Βίκυ Τσελεπίδου, εκδ. Νεφέλη

• "Άντρας με κόκκινο μανδύα", Τζούλιαν Μπαρνς, μετ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο

• "Η ζωή εδώ και τώρα", Βισουάβα Σιμπόρσκα, μετ. Μπεάτα Ζούλκεβιτς, εκδ. Καστανιώτη

• "Πιστή κι ενάρετη νύχτα", Λουίζ Γκλικ, μετ. Χάρης Βλαβιανός, Δήμητρα Κωττούλα, εκδ. Στερέωμα 

Η λίστα της Κατερίνας

Νέες κυκλοφορίες

• "Americana", Ντον ΝτεΛίλο, μετ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Gutenberg 
• "Η κυρία Τασία και ο Γουλιέλμος καταβάθος", Μαρία Μήτσορα, εκδ. Πατάκη
• "Αυτοπροσωπογραφία με ρώσικο πιάνο", Βολφ Βόντρατσεκ, μετ. Ελίζα Παναγιωτάτου, εκδ. Αντίποδες
• "Apollokalypse", Γκέρχαρντ Φάλκνερ, μετ Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, εκδ. Loggia
• "Θερμά θαλάσσια λουτρά", Η.Χ.Παπαδημητρακόπουλος, εκδ. Κίχλη
• "Ο γάτος που έσωζε τα βιβλία", Σοσούκε Ματουκάουα, μετ. Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Ψυχογιός
• "Όλα γίνονται¨, Ελίζαμπεθ Στράουτ, μετ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Άγρα
• "Φοβάμαι ταυρομάχε", Πέδρο Λεμεμπέλ, μετ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη
• "Ζήτημα θανάτου και ζωής", Ίρβιν και Μαίρυλιν Γιάλομ, μετ. Ευαγγελία Ανδιτσάνου, εκδ. Άγρα
• "Το χιόνι των αγράφων", Παναγιώτης Χατζημυωσιάδης, εκδ. Κίχλη
• "Τα άνθη του κακού", Σαρλ Μποντλέρ, μετ. Ερρίκος Σοφράς, εκδ. Μεταίχμιο
• "Απόψεις ενός κλόουν", Χάινριχ Μπέλ, μετ. Δημήτρης Δημοκίδης, εκδ. Πόλις
• "Ένα μυστικό", Αλεχάντρο Παλόμας, μετ. Αλεξάνδρα Γκολφινοπούλου, εκδ. Opera
• "Αλέξης- Η χαριστική βολή", Μαρκερίτ Γιουρσενάρ, μετ.Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκης
• "Οι γυναίκες που επιβίωσαν", Ρόμπερτ Κόλκερ, μετ. Βαγγέλης Προβιάς, εκδ. Ίκαρος 
• "Το καπλάνι της βιτρίνας- graphic novel", Άλκη Ζέη, εκδ. Μεταίχμιο
• "Μια πραγματικά μικρή ιστορία περί σχεδών των πάντων", Μπιλ Μπράισον, μετ. Ανδρέας Μιχαηλίδης, εκδ. Μεταίχμιο
• Η ιστορία του κόσμου μέσα από 25 πόλεις", Τρέισι Τέρνερ, Άντριου Ντονκιν, μετ. Ειρήνη Παιδούση, εκδ. Μεταίχμιο

"Η θάλασσα", Μιχάλης Μακρόπουλος

 

Μοιάζει και δεν μοιάζει με το -εκπληκτικό- Μαύρο νερό, Η Θάλασσα. Πρόκειται πάλι για μια νουβέλα με οικολογικές ανησυχίες και μελλοντολογικό φόντο, όπου ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με την αντίφαση της εποχής: η τεχνολογική πρόοδος κοντράρεται με τη φύση και η φύση χάνει, όμως τελικά κερδίζει ο άνθρωπος.

Κεντρική πρωταγωνίστρια μια κοπέλα που επιζεί. Επιζεί όταν λιώνουν οι πάγοι και τα πάντα καλύπτονται από το νερό. Επιζεί χάρη μιας τυχαίας μετάλλαξης στο DNA της που τη γλιτώνει από τον θανατηφόρο ιό που αποκαλύπτουν οι λιωμένοι πάγοι και σκοτώνει το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού της γης (μαζί και όλους όσους αγαπά). Και τελικά επιζεί από τη θλίψη και τη νοσταλγία. 

Η νουβέλα είναι γραμμένη σε τρεις διαφορετικούς αφηγηματικούς χρόνους. Ο πρώτος όταν το κορίτσι, στα δέκα του, καταλαβαίνει για πρώτη φορά την αλλαγή στο κλίμα και βλέπει μαζί με την οικογένειά της τους πάγους να λιώνουν. Ο δεύτερος όσο η κοπέλα ζει στην Υπόγεια πόλη, εκεί που μαζεύτηκαν όσοι τυχαία έζησαν. Και τέλος όταν μαζί με τη σύντροφό της ξαναγυρνά στην κατεστραμμένη επιφάνεια της γης.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά πυκνό κείμενο, γεμάτο εικόνες σχεδόν κινηματογραφικές. Η πρώτη σκηνή, με τη μητέρα που καθαρίζει ροδάκινα προσέχοντας να μη μείνει ούτε κομματάκι από τη σάρκα του φρούτου στη φλούδα, είναι σχεδόν ταρκοφσκική. Ο Μιχάλης Μακρόπουλος έχει βρει τη φωνή του, συνδυάζει την εξαιρετική πάντοτε χρήση της γλώσσας, με ιστορίες που πηγάζουν από το βίωμα κι από τα διαβάσματά του, από ό,τι του δημιουργεί ατόφιο συναίσθημα. Καταφέρνει έτσι να χρησιμοποιήσει το αγαπημένο του είδος για να φτιάξει κάτι νέο, πέρα από αυτό. Γιατί τόσο το Μαύρο νερό, όσο κι η Θάλασσα, αν και έχουν πατήματα στην επιστημονική φαντασία, δεν ανήκουν εκεί. Για να ακριβολογούμε μοιάζει να επεκτείνουν το genre, να το αποδομούν. Τα δύο βιβλία, μαζί με τον «Άρη», το διαλογικό βιβλίο που έγραψε με την ποιήτρια Ελένη Κοφτερού, φτιάχνουν μια άτυπη δυστοπική τριλογία. Και ταυτόχρονα είναι σαν να ξεχνούν όλους τους πολύ περιοριστικούς κανόνες∙ της δυστοπίας και της τριλογίας.

Αυτή που ξεχωρίζει στο βιβλίο είναι η θάλασσα. Η ηρωίδα δεν την έχει δει ποτέ και την ονειρεύεται. Από τη θάλασσα ήρθε η καταστροφή, αλλά κι από τη θάλασσα συντηρείται η μνήμη. Στην τελευταία σκηνή όλα μοιάζουν σα να βγήκαν από το Στάλκερ. Ο χρόνος και ο τόπος πρωταγωνιστούν. Αυτό ενώνει όλα τα βιβλία του Μακρόπουλου κι όχι μόνο αυτά τα τρία, ο τόπος, ο χρόνος, η αχρονία.

Η Θάλασσα είναι μια μικρή νουβέλα, στα όρια ενός εκτεταμένου διηγήματος ίσως. Πιθανότατα ο αδηφάγος αναγνώστης να τελειώσει το κείμενο χωρίς να σταματήσει, μέσα σε μία δύο ώρες, κι έπειτα να μην το ξαναδιαβάσει. Αυτό χαρίζει στην ανάγνωση ενότητα και δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα ξεχαστεί. Το κύριο όμως είναι πως αν το ξαναδιαβάσεις, κάθε φορά οι εικόνες θα εκρήγνυνται στο μυαλό σου με διαφορετικό τρόπο, δημιουργώντας νέα σύμπαντα.

                             Κατερίνα Μαλακατέ

Υ.Γ. 42 Εγώ πάντως το ξαναδιάβασα καπάκι, μόλις το τελείωσα. 

"Θάλασσα", Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Κίχλη, 2020, σ.73